Διπλό χτύπημα σε επενδύσεις που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ανάκαμψη της βαριάς χτυπημένης οικονομίας από παλινωδίες και λάθος χειρισμούς που οδήγησαν στα capital controls κατάφερε μέσα σε λίγες ώρες η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα με το βλέμμα στραμμένο, προφανώς, στις κάλπες.
Λίγες μόνο ημέρες μετά την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου η κυβέρνηση όχι μόνο δεν ενθαρρύνει επενδύσεις που θα μπορούσαν να δώσουν οικονομική «ανάσα» αλλά στέλνει μήνυμα κυρίως προς τους ξένους επενδυτές ότι η παρουσία τους στην Ελλάδα μόνο ανέφελη δεν θα είναι.
Οι Σκουριές, περισσότερο, και τα περιφερειακά αεροδρόμια, δευτερευόντως, προεκλογικά είχαν αποτελέσει, εξάλλου, προμετωπίδες της ρητορικής του ΣΥΡΙΖΑ για να καταλάβει την εξουσία. Έτσι τώρα, ενώ οι πολιτικές εξελίξεις φέρνουν ένα βήμα τον Αλέξη Τσίπρα από την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, η κυβέρνηση επιστρέφει σε αυτές προκειμένου να περιορίσει τις εκλογικές απώλειες και να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους της.
Ειδικά, δε, για τη μεγάλη επένδυση στη Χαλκιδική πολλοί ερμηνεύουν τη χθεσινή απόφαση του Πάνου Σκουρλέτη και την δημόσια επιβράβευσή του απο τον πρωθυπουργό να ανακαλέσει τις εγκρίσεις των τεχνικών μελετών ως ένα πρώτο βήμα δημόσιας αποδόμησης του Παναγιώτη Λαφαζάνη, του προκατόχου, δηλαδή, του κ. Σκουρλέτη στο θώκο του υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Παραγωγικής Ανασυγκρότησης.
Ο κ. Σκουρλέτης εξερχόμενος του Μεγάρου Μαξίμου την Τετάρτη δήλωσε ότι η εταιρία Ελληνικός Χρυσός έχει παραβεί τους όρους των τεχνικών μελετών και γι' αυτό το λόγο το υπουργείο αποφάσισε την ανάκληση των εγκρίσεων των μελετών αυτών.
Όπως σημείωσε, αυτό μεταφράζεται σε «προσωρινό σταμάτημα» των εργασιών της εταιρίας. Δεν παρέλειψε, ωστόσο, να προσθέσει πως οι επενδύσεις είναι απαραίτητες στην Ελλάδα αλλά πρέπει να σέβονται τους όρους στους οποίους έχουν δεσμευθεί έτσι ώστε να μην θίγουν το δημόσιο συμφέρον και το περιβάλλον.
Είχε προηγηθεί το non paper της κυβέρνησης με την οποία επιχειρήθηκε αφενός να την παρουσιάσει απλά να υλοποιεί απόφαση της προηγούμενης διακυβέρνησης και αφετέρου να την εμφανίζει να σκληραίνει τη στάση της απέναντι στους Γερμανούς της Fraport, οι οποίοι κατά πληροφορίες εμφάνιζαν προσκόμματα για την υλοποίηση της σύμβασης ζητώντας πρόσθετες εγγυήσεις.
Σηκώνοντας το γάντι που φαίνεται πως έριξαν οι Γερμανοί της Fraport, το Μέγαρο Μαξίμου προειδοποίησε ότι αν οι αγοραστές εγείρουν θέμα επαναδιαπραγμάτευσης τότε η νέα συζήτηση για αλλαγή των όρων δεν θα περιοριστεί σε όσα ζητά η ανάδοχος εταιρεία αλλά θα επεκταθεί και σε θέματα που επιθυμεί η ελληνική κυβέρνηση να αλλάξουν.
«Αν και εφόσον η αντισυμβαλλόμενη εταιρία εγείρει θέμα επαναδιαπραγμάτευσης της σύμβασης, η επαναδιαπραγμάτευση δεν θα περιορίζεται στα ζητήματα που θα τεθούν από την εταιρία, αλλά θα είναι συνολική» αναφέρεται στο κυβερνητικό σημείωμα.
Την ίδια ώρα πραγματικότητα δείχνουν να γίνονται οι φόβοι της αντιπολίτευσης που μιλούσε για κίνδυνο απώλειας δισ. ευρώ για τη χώρα λόγω αργοποριών στο ΕΣΠΑ. Ειδικότερα, απέρριψε το αίτημα της Ελλάδας για παράταση του ΕΣΠΑ 2007-2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και είναι πλέον πολύ πιθανό να χαθούν πόροι από το πρόγραμμα. Κι αυτό ενώ έργα ύψους 1,4 δισ. ευρώ απεντάσσονται από το παλιό και ίσως ενταχθούν στο νέο ΕΣΠΑ και προτείνεται δεκάδες έργα να περάσουν ως «γέφυρες» στο νέο πρόγραμμα.
Ειδικότερα, σε έγγραφο που διαβίβασε στη Βουλή ο υπουργός Γιώργος Σταθάκης απαντώντας σε γραπτή ερώτηση του βουλευτή Ηρακλείου του ΠΑΣΟΚ Βασίλη Κεγκέρογλου, σημειώνεται ότι «η δημοσιονομική στενότητα και η έλλειψη ρευστότητας έχουν επηρεάσει αρνητικά την υλοποίηση των έργων που είναι ενταγμένα στα επιχειρησιακά προγράμματα της περιόδου 2007-2013, η οποία λήγει επισήμως στις 31 Δεκεμβρίου 2015».
«Η κρίση ρευστότητας και κάθε εξωτερικός παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά την πορεία υλοποίησης του ΕΣΠΑ δεν είναι η μόνη ούτε η πιο σημαντική αιτία μιας αρνητικής υλοποίησης. Ο αναποτελεσματικός προγραμματισμός των προηγουμένων χρόνων, η μεγάλη υπερδέσμευση αλλά και η συνεχής αποδυνάμωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ως αποτέλεσμα των περιοριστικών πολιτικών της προηγούμενης κατάστασης, συνέβαλαν καθοριστικά στην τρωτότητα του ΕΣΠΑ και αποτελούν την κύρια αιτία των σημαντικών καθυστερήσεων» αναφέρει το έγγραφο που υπογράφεται από τον ΓΓ ΕΣΠΑ και Δημοσίων Επενδύσεων Αλέξανδρο Χαρίτση.
Οι επιπτώσεις
Όπως σημειώνεται, το υπουργείο έχει προχωρήσει σε ενέργειες για τη μείωση αυτών των επιπτώσεων προκειμένου να μη χαθούν χρήματα ή να επιβαρυνθεί το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Η ΓΓ ΕΣΠΑ «προχωρεί σε συνεργασία με τις διαχειριστικές αρχές των προγραμμάτων στην κατά προτεραιότητα πληρωμή έργων από τον κεντρικό λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος σε έργα που προσφέρουν άμεσα στην αποτελεσματική υλοποίηση των προγραμμάτων, στην αύξηση της απορρόφησης και στην εισροή πόρων» σημειώνει.
Ωστόσο, όπως αναφέρεται, αυτά τα μέτρα «ενδέχεται να μην αποδειχθούν αρκετά για την αποφυγή απώλειας πόρων από μη απορρόφηση σε κάποια επιχειρησιακά προγράμματα του 100% της κοινοτικής συνδρομής». Μάλιστα αποκαλύπτεται ότι η Ελλάδα «έχει ήδη λάβει αρνητική απάντηση από πλευράς της ΕΕ στο αίτημα μικρής παράτασης» του ΕΣΠΑ 2007-2013.
Ο ρυθμός απορρόφησης
Στο μεταξύ σε άλλο έγγραφο του κ. Χαρίτση που διαβιβάστηκε στη Βουλή σε απάντηση γραπτής ερώτησης του βουλευτή Αχαΐας των ΑΝΕΛ Νίκου Νικολόπουλου σημειώνεται ότι η συνολική απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων του ΕΣΠΑ ανέρχεται σε 20,2 δισ. ευρώ ή 91,98% μετά την εφαρμογή του λεγόμενου top-up, δηλαδή την αύξηση της κοινοτικής συμμετοχής ως και 95% με ανάλογη μείωση των εθνικών πόρων. «Ο στόχος των δαπανών για το 2015 για όλα τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ συμπίπτει με το υπόλοιπο ποσό που απομένει ως το ασφαλές κλείσιμο των προγραμμάτων» επισημαίνεται.
Σε σχέση με το νέο ΕΣΠΑ (20,1 δισ. ευρώ κοινοτική συνδρομή και εκτιμώμενη δημόσια εθνική συμμετοχή 5,3 δισ. ευρώ) το υπουργείο Οικονομίας σημειώνει ότι οι επιτροπές παρακολούθησης του νέου ΕΣΠΑ συνεδρίασαν για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 2015 για την έγκριση της εξειδίκευσης των προγραμμάτων, οι προσκλήσεις των οποίων αναμένεται να εκδοθούν στο δεύτερο εξάμηνο του 2015.
Ο ΓΓ ΕΣΠΑ αναφέρει ότι έχει συνταχθεί ενδεικτικός κατάλογος 359 έργων προϋπολογισμού 1,4 δισ. ευρώ «προς μεταφορά» τα οποία απεντάσσονται από το παλιό ΕΣΠΑ «για διαχειριστικούς λόγους και δύνανται να μεταφερθούν στη νέα προγραμματική περίοδο, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τους κανόνες επιλεξιμότητας».
Παράλληλα έχει συνταχθεί και άλλος κατάλογος 313 έργων τα οποία προτείνεται να χρηματοδοτηθούν ως έργα-γέφυρες του νέου ΕΣΠΑ. Ο τελικός προϋπολογισμός τους για το ΕΣΠΑ 2007-2013 ανέρχεται σε 2 δισ. ευρώ, ενώ ο τελικός προϋπολογισμός τους για το νέο ΕΣΠΑ εκτιμάται ότι φτάνει τα 3,1 δισ. ευρώ.
