«ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΟΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ» Γράφει ο Εμμανουήλ Κ. Ακουμιανάκης
Είναι γεγονός ότι όλοι ζούμε στο παρόν. Το παρελθόν έχει μείνει πίσω μας και το μέλλον δεν είμαστε βέβαιοι ότι θα προλάβουμε να το ζήσουμε. Στο μυαλό μας ο χρόνος φαίνεται σαν μια ευθεία γραμμή που ξεκινάει από το παρελθόν, «πατάει» στο παρόν και στοχεύει στο μέλλον. Μερικές φορές όμως τα πράγματα δεν ακολουθούν αυτή την πορεία. Ο χρόνος είναι απρόβλεπτος, ασταμάτητος, σκληρός και αμείλικτος. Κι ενώ σαν γενική έννοια ο χρόνος είναι χαώδης, στη δική μας αντίληψη φαντάζει περιορισμένος, πεπερασμένος, μετρημένος και πολλές φορές ελάχιστος. Ίσως επειδή κυλάει ασταμάτητα, ξοδεύεται, αφαιρείται από τη ζωή μας, χάνεται. Κι ενώ οι δυνατότητες του βίου μας είναι προβλέψιμες, βεβαιότητες στην ουσία για το μέλλον δεν υπάρχουν.
Ο ενεστώτας αποτελεί το αρσενικό της μετοχής του παθητικού ενεστώτα του ρήματος ενίσταμαι και εκφέρεται ως ουσιαστικό. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως ιστορικός ενεστώτας όταν τα γεγονότα που περιγράφονται δεν εκτυλίσσονται τη στιγμή της εκφώνησης, δηλαδή όταν δεν συμβαίνουν σε πραγματικό χρόνο (real time), αλλά έχουν προηγηθεί χρονικά. Ο συντάκτης όμως ή ο εκφωνητής επιλέγει αυτή τη μέθοδο για να προσδώσει δραματικό τόνο στην αφήγησή του και ταυτόχρονα να μας μετατρέψει σε «μάρτυρες» του γεγονότος που αφηγείται ή περιγράφει. Με αυτόν τον τρόπο η θέση του συντάκτη μπορεί να μετατραπεί σε ένα σωρό συγγενείς με τη «θέση» του έννοιες: αντίθεση, σύνθεση, επίθεση, κατάθεση, υπόθεση, έκθεση, πρόθεση, πρόσθεση, ανάθεση, προδιάθεση, διάθεση.
Αρκεί η αντίθεση να μη γίνεται πόλεμος, η σύνθεση να μην οδηγεί στην αποσύνθεση, η επίθεση να υπακούει σε κανόνες, η κατάθεση να είναι αληθινή, η υπόθεση να έχει στοιχεία λογικής, η έκθεση να είναι αντικειμενική, η πρόθεση να είναι αγνή, η πρόσθεση να μην εξαντλείται στα μαθηματικά, η ανάθεση να μην είναι απευθείας, η προδιάθεση να μην είναι αρνητική και η διάθεση να είναι καλή.
Παρεμφερής μορφή του ιστορικού ενεστώτα -αν και μη αποδεκτή γραμματικά- είναι ο προεκλογικός ενεστώτας. Οι πολιτικοί μας ειδικά αυτή την περίοδο έχουν πάψει να χρησιμοποιούν μέλλοντα χρόνο για ευνόητους λόγους . Πέρασε η εποχή του «θα», τότε που μας έταζαν πως θα μας έφτιαχναν γεφύρια κι όταν τους λέγαμε πως δεν έχουμε ποτάμια, μας απαντούσαν πως θα μας φτιάξουν και ποτάμια. Ο ενεστώτας πλέον επιτρέπει στον κάθε υποψήφιο που διεκδικεί για μια ακόμη φορά την ψήφο μας, να μας λέει π.χ. ότι: «η οικονομική κατάσταση της χώρας βελτιώνεται». Πότε όμως βελτιώνεται η οικονομική κατάσταση της χώρας; Αυτή τη στιγμή που μιλάμε; Αν ισχύει αυτό, μάλλον τα κόμματα που κυβερνούν περίμεναν τους τελευταίους μήνες πριν τις εκλογές για να τη βελτιώσουν. Έχει μήπως ήδη αρχίσει να βελτιώνεται; Σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί παρακείμενος. Μήπως πρόκειται μελλοντικά να βελτιωθεί; Δηλαδή, επί της ουσίας η βελτίωση δεν έχει καν αρχίσει και εύλογα παραπέμπεται στο άμεσο ή στο απώτερο μέλλον. Είναι μήπως βέβαιη η βελτίωση; Άρα, δεν έχει γίνει τίποτα ακόμη. Βρίσκεται μήπως η βελτίωση της οικονομίας στο τελευταίο της στάδιο; Τότε θα έπρεπε να την είχαμε αισθανθεί εμείς πρώτοι κι αφού δεν την καταλάβαμε, μάλλον δεν υπήρξε. Με δυο λόγια ο πολιτικός που χρησιμοποιεί ιστορικό-προεκλογικό ενεστώτα μπορεί άνετα να «παίζει μπάλα» μεταξύ προγραμματισμού και υπόσχεσης, έχει δηλαδή τη δυνατότητα να κινείται με ευκολία ανάμεσα στη βεβαιότητα και τη διαβεβαίωση.
Ποτέ δεν ήμουν καλός στη χρονική αντικατάσταση. Ίσως επειδή δεν πίστεψα ποτέ ότι μπορεί το παρελθόν να επιστρέψει και το μέλλον να ξεκινήσει. Ποτέ δεν έβλεπα την ελπίδα να έρχεται γιατί συνήθισα τη σκοτεινιά και τη λύπη. Πάντα όμως -με εξαίρεση την προστακτική-μου άρεσε ως χρόνος ο ενεστώτας γιατί είναι αυτό που ζω και βιώνω στο τώρα, στο άμεσο παρόν. Το παρελθόν από τότε που κατάλαβα τον εαυτό μου -σχεδόν πάντα- με πλήγωνε και το μέλλον με φόβιζε. Έτσι έμαθα να ζω, να δρω και να υπάρχω μόνο σε ενεστώτα χρόνο. Άφησα πολλά πράγματα πίσω μου και δεν πέταξα τίποτα μπροστά μου για να το βρω αργότερα. Ξέχασα τα μίση και τα πάθη και κράτησα μόνο εκείνες τις όμορφες στιγμές που με κρατάνε ζωντανό. Κοίταξα μέσα μου βαθιά και ανακάλυψα πως οι ιδεοληψίες και οι προκαταλήψεις μου ξεριζώθηκαν, ανίχνευσα την ψυχή μου και ένιωσα πως υπάρχω όταν γράφω, πως ζω όταν δημιουργώ, πως προσφέρω όταν παροτρύνω ανθρώπους προς το καλύτερο, πως δικαιολογώ την ύπαρξή μου στη Γη όταν τοποθετώ πλάκες σε δύσκολα μονοπάτια για να μπορέσουν κι άλλοι να τα βαδίσουν.
Άρχισα να αμφισβητώ, να εξετάζω σε βάθος, να μην καταπίνω μασημένη τροφή, να συγκρούομαι δημιουργικά με αντιλήψεις και όχι με πρόσωπα. Έπαψα να πιστεύω στους σωτήρες, σταμάτησα να κάνω μεγάλα σχέδια για το μέλλον, μπόρεσα να εξουδετερώσω τις εκρήξεις μου, έπαψα να φοβάμαι και άρχισα να ενίσταμαι, να ανθίσταμαι και να υφίσταμαι. Κι ενώ πάντα το υποψιαζόμουν, τώρα το συνειδητοποίησα πλήρως σε έκταση και σε βάθος: Σε πραγματικό χρόνο θα ψηφίσουμε στις 25 του Γενάρη έχοντας κατά νου πως πρέπει κάποτε και στη χώρα μας να πάψουμε να πιστεύουμε στο Μέλλοντα, ειδικά όταν αυτό που μας έχει απομείνει είναι πλέον μόνο ο Ενεστώτας. Καλό Βόλι.
Γράφει ο Εμμανουήλ Κ. Ακουμιανάκης
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΑΝΑΛΥΤΗΣ M.Sc.
E-mail:
http://soixantedix.blogspot.com/
