Πριν από λίγους μήνες, πήρα την απόφαση να επιστρέψω στην Ελλάδα ύστερα από παραμονή κάποιων ετών στο εξωτερικό ως στέλεχος πολυεθνικής εταιρείας.
«Γιατί γύρισες;!...» ήταν η πιο συχνή ερώτηση, συνοδευόμενη από έκδηλη απορία, γνωστών και φίλων. Δεν είχα φανταστεί ότι, αντί να μου εκδηλώνουν τη χαρά ή, εν πάση περιπτώσει, μια θετική συγκατάβαση στο «χαρμόσυνο γεγονός της επιστροφής στην πατρίδα», με κοιτούσαν με ανοιχτό στόμα – ενίοτε με συμπάθεια για το κακό που με βρήκε!
«Μπλέξαμε», εκμυστηρεύθηκα σε οικεία μου πρόσωπα. Μια διάχυτη απαισιοδοξία, ένα υπερχειλίζον αίσθημα παραίτησης και κόπωσης. Κυρίως από αυτούς που δεν το περίμενε κανείς: τα πλέον δυναμικά, θεωρητικά τουλάχιστον, τμήματα της ελληνικής κοινωνίας, τις –απαξιωμένες ή και συκοφαντημένες ποικιλοτρόπως– ελίτ. Αυτούς που προορίζονται, αλλά και οφείλουν και μπορούν, ιστορικά και διαχρονικά, να τραβήξουν την κοινωνία μπροστά. Να εμπνεύσουν και να καθοδηγήσουν τον λαό. Με το προσωπικό τους παράδειγμα. Με το ανεπίληπτο ήθος τους. Με το έργο και τα επιτεύγματά τους. Με το όραμά τους.
Αν αυτά τα δυναμικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας «πετούν την πετσέτα στο πάτωμα», ποιο μπορεί να είναι το μέλλον της χώρας; Είναι η στιγμή της παραίτησης ή, αντιθέτως, η ώρα της μάχης, η ώρα του «σηκώματος των μανικιών»; Εθελοτυφλεί, φοβούμαι, όποιος δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι η πατρίδα μας «έπιασε πάτο» τα τελευταία αυτά χρόνια της κρίσης. Τα «άπλυτά μας» βγήκαν σε κοινή θέα και, συχνά, η Ελλάδα «κρεμάστηκε στα μανταλάκια» των ξένων ΜΜΕ και της διεθνούς κοινής γνώμης.
Ωστόσο, πιστεύω ότι ήρθε η ώρα να μπει μια τελεία στο αυτομαστίγωμά μας. Η ελληνική κοινωνία, αντί να κλαυθμυρίζει, να τρέφεται με συνωμοσιολογίες και να οικτίρει τους ξένους για τα δικά της δεινά –που επισωρεύσαμε, όμως, εμείς οι ίδιοι στις πλάτες μας–, οφείλει να συνειδητοποιήσει, πρώτα από όλα, τι συνέβη και φτάσαμε έως εδώ. Εγκυροι θεσμικοί και διεθνείς φορείς και ειδικοί το έχουν καταγράψει εγκαίρως – εδώ και καιρό…
Αφού, λοιπόν, αποκτήσουμε την αναγκαία συλλογική μας αυτογνωσία και χωρίς να παραγνωρίζει κανείς τις σημαντικές αδυναμίες, ελλείψεις, παθογένειες, αστοχίες, λάθη… –ο καθένας μπορεί να τα ονομάσει όλα αυτά τα αρνητικά όπως θέλει– των πάσης φύσεως ελίτ, αλλά και του ίδιου του λαού και του καθενός μας ατομικώς, πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά και να «πιάσουμε τον ταύρο από τα κέρατα».
Για να εικονογραφήσω με ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Πριν από λίγες ημέρες, πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 1ο Forum 2018 «InvestGR – Ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα», ένας νέος «θεσμός» που αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ετήσιου Forum διαλόγου ανάμεσα στα ανώτατα στελέχη των ξένων εταιρειών στην Ελλάδα και τους σημαντικότερους πολιτικούς εταίρους της χώρας, με στόχο την καλύτερη αλληλοκατανόηση και ανταλλαγή απόψεων και θέσεων και με απώτατο σκοπό τη βελτίωση του επενδυτικού πλαισίου και την ανάδειξη της Ελλάδας ως ελκυστικού προορισμού για τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Σε έρευνα που διεξήγαγε η Metron Analysis και παρουσιάστηκε στο εν λόγω Forum, με θέμα «Η Ελλάδα ως επενδυτικός προορισμός» (www.investgr.eu), αποτυπώθηκε από 30 CEOs ξένων πολυεθνικών εταιρειών ακριβώς αυτό που περιέγραψα παραπάνω. Οτι, δηλαδή, η Ελλάδα μπορεί να καταστεί ένας ελκυστικός προορισμός για τις ξένες επενδύσεις, αρκεί, αφενός, να εγκύψει η πολιτεία πάνω σε μείζονες και χρόνιες αδυναμίες και υστερήσεις που εμποδίζουν τις ξένες πολυεθνικές να τοποθετήσουν σοβαρά την Ελλάδα στον χάρτη των πιθανών επενδυτικών τους επιλογών, αλλά και, αφετέρου, να αξιοποιήσει θετικά στοιχεία, όπως είναι το ικανό και καταρτισμένο ανθρώπινο κεφάλαιο.
Στις αρχές του 2018, ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, κ. Emmanuel Macron, προσκάλεσε στις Βερσαλλίες 140 CEOs ξένων πολυεθνικών εταιρειών, παρουσία 15 υπουργών του (!), για να μοιραστεί μαζί τους το όραμά του για τη Γαλλία ως ελκυστικό προορισμό άμεσων ξένων επενδύσεων. Πριν από λίγες ημέρες μόλις, διεθνής έρευνα κατέγραφε την επιστροφή της Γαλλίας στην προ δεκαετίας θέση της, δηλαδή στην τριάδα των πλέον ελκυστικών χωρών για ξένες επενδύσεις, αριστεύοντας μάλιστα σε νευραλγικούς τομείς, όπως η καινοτομία.
Τηρουμένων των αναλογιών, πιστεύω ότι και η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει παρά τους ασφυκτικούς καταναγκασμούς του παρόντος και των επόμενων ετών.
Για να συμβεί, όμως, αυτό, θα πρέπει να στρωθούμε στη δουλειά χωρίς χρονοτριβή. Αυτό δεν κάνουν, άλλωστε, οι μεγάλες και επιτυχημένες εταιρείες; Διαπιστώνουν το πρόβλημα, αναλύουν τι δεν πήγε καλά, καταστρώνουν τη στρατηγική, τους στόχους και, ακολούθως, αφοσιώνονται και εργάζονται όλοι ανεξαιρέτως οι εμπλεκόμενοι για να τους επιτύχουν. Ο δε έπαινος, αλλά και ο ψόγος, περιμένουν στο τέλος του τούνελ…
«Γύρισα, λοιπόν, στην Ελλάδα», γιατί πιστεύω ότι η χώρα μας μπορεί και επιφυλάσσει, ακόμη και τώρα, και περισσότερο στο μέλλον, επαγγελματικές ευκαιρίες και προοπτική. Παλαιότερες γενεές τα κατάφεραν σε πολύ πιο δύσκολες και τραγικές καταστάσεις. Περνώντας, κυριολεκτικώς, διά πυρός και σιδήρου… Αρκεί να ξαναγίνουμε αυτό που ήμασταν από τα βάθη της ιστορίας: οι Ελληνες του κοσμοπολιτισμού, της εξωστρέφειας και των ανοιχτών οριζόντων.
* Ανδρέας Γιαννόπουλος, Public Affairs & Networks.
