Το ρεπορτάζ κάνει λόγο για αμερικάνικη παρέμβαση, κατά τη διάρκεια επαφών των Τούρκων αξιωματούχων με στελέχη των υπουργείων Εξωτερικών και Οικονομικών των ΗΠΑ. Λέγεται ότι στις 8 Αυγούστου οι Αμερικανοί έδωσαν στους συνομιλητές τους λίστα με περίπου 15 ονόματα κρατούμενων σε τουρκικές φυλακές.
Μεταξύ αυτών ήταν του Άγγελου Μητρετώδη και του Δημήτρη Κούκλατζη.
Υπάρχουν πληροφορίες, όμως, που ρίχνουν ακόμα περισσότερο φως στο πως φθάσαμε στην απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών. Εξαιτίας της ραγδαίας επιδείνωσης των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, ο Ταγίπ Ερντογάν διακατεχόταν από έναν έντονο φόβο, ο οποίος τα τελευταία 24ωρα είχε ενταθεί. Πίστευε πως οι Αμερικάνοι ίσως στήσουν κάποιο θερμό ελληνοτουρκικό επεισόδιο, με σκοπό να το χρησιμοποιήσουν σαν πρόσχημα για να τον ανατρέψουν.
Ο φόβος αυτός δεν φαίνεται να έχει βάση, ούτε να πηγάζει από συγκεκριμένες πληροφορίες. ‘Όπως και να έχει, όμως, έπαιξε ρόλο στο να κλείσει αυτό το μέτωπο. χωρίς να τσαλακωθεί το κύρος του Ερντογάν. Αντιθέτως, ακόμα και να επιθυμούσε να απελευθερώσει τον Αμερικάνο πάστορα, μετά τα όσα έχουν μεσολαβήσει θα φαινόταν πως υποχωρεί ατάκτως στις αμερικανικές πλαγιοκοπήσεις. Θα ερμηνευόταν, δηλαδή, ως άτακτη υποχώρηση υπό καθεστώς πίεσης.
Η απελευθέρωση των δύο Ελλήνων από την Αδριανούπολη, όμως, φαίνεται να συνδέεται και με ένα άλλο παζάρι. Ένα παρασκηνιακό παζάρι μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας που σύμφωνα με μη διασταυρωμένες πληροφορίες έχει προηγηθεί και αφορά τους μουφτήδες στην Θράκη. Σύμφωνα με αυτές τις πληροφορίες, εφαρμόζοντας άτυπη συμφωνία, η κυβέρνηση δείχνει την έξοδο στους νόμιμους μουφτήδες Κομοτηνής και Θράκης Μέτσο Τζεμαλή και Μεχμέτ Εμίν Σινίκογλου. Βρίσκοντας έρεισμα σε έναν νόμο του 1991, τους καρατομεί, κάνοντας μία υποχώρηση σε μία πολυετή διαμάχη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Οι νόμιμοι μουφτήδες που έχουν διοριστεί από το ελληνικό κράτος αποτελούν σταθεροποιητικές δυνάμεις στην ακριτική Θράκη, όταν υπάρχουν οι παράνομοι μουφτήδες (οι ψευτομουφτήδες). Αυτοί εκλέχθηκαν από μερίδα μουσουλμάνων διά της ανατάσεως του χεριού και ελέγχονται από το τουρκικό προξενείο. Πρόκειται για το Σερίφ στη Ροδόπη και τον Μετέ στην Ξάνθη.
Με την απομάκρυνση των νόμιμων μουφτήδων και μάλιστα από το ελληνικό κράτος, όλος ο χώρος στη μειονότητα θα είναι πλέον δικός τους. Σύμφωνα με το σκεπτικό της κυβέρνησης, καθότι οι μουφτήδες διατηρούν ακόμη δικαστικές αρμοδιότητες, δεν επιτρέπεται να έχουν υπερβεί το 67ο έτος της ηλικίας τους.
«Οι υπηρετούντες μουφτήδες και τοποτηρητές που έχουν υπερβεί το όριο ηλικίας θα συνεχίσουν να υπηρετούν και να ασκούν κανονικώς και πλήρως τα καθήκοντά τους για ένα διάστημα μέχρι δύο μήνες από την έναρξη ισχύος της τροπολογίας, ώστε να υπάρξει ο αναγκαίος χρόνος επιλογής των τοποτηρητών ή των νέων μουφτήδων.
Στόχος είναι να μπορεί η Πολιτεία να προγραμματίζει την ομαλή διαδοχή στην υπηρεσία».
