Μεγάλες διαστάσεις τείνει να λάβει η παράνομη συλλογή αρωματικών φυτών σε όλη τη χώρα. Από την αρχή του καλοκαιριού έχουν γίνει δεκάδες συλλήψεις, από τη Θεσπρωτία έως την Αρκαδία, και έχουν κατασχεθεί μεγάλες ποσότητες ρίγανης, τσαγιού και άλλων βοτάνων.
Το κύριο πρόβλημα της παράνομης αυτής πρακτικής είναι η καταστροφή των φυτών, καθώς τη συλλογή αναλαμβάνουν έναντι πινακίου φακής άνθρωποι που δεν γνωρίζουν ή δεν ενδιαφέρονται.
Ώπως το διαβάζουμε στην kathimerini το τελευταίο κρούσμα σημειώθηκε στον Νομό Αρκαδίας την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου. Το Δασαρχείο Τρίπολης εντόπισε τρία άτομα -δύο αλλοδαπούς και τον ημεδαπό οδηγό τους- που μετέφεραν με ένα αγροτικό αυτοκίνητο 19 σακιά ρίγανης και 17 σακιά τσαγιού του βουνού. Το φορτίο κατασχέθηκε και οι συλληφθέντες διώκονται σε βαθμό πταίσματος.
«Η οικονομική κρίση δυσκολεύει πολύ τα πράγματα. Εκεί που κάποτε πήγαιναν δέκα άνθρωποι στα βουνά για να μαζέψουν και να πουλήσουν ρίγανη και τσάι, τώρα πηγαίνουν εκατό», λέει στην «Κ» ο δασάρχης Τρίπολης, Θανάσης Αργειτάκης.
«Ενα κιλό ρίγανης “βγάζει” δέκα σακουλάκια, που πωλούνται προς 1,5 έως 2 ευρώ. Επομένως ένα κιλό ρίγανη μπορεί να αποφέρει μέχρι 20 ευρώ. Αν βάλεις έναν εργάτη να μαζέψει καμιά τριανταριά κιλά την ημέρα, τότε μπορείς να βγάλεις έως 600 ευρώ/μήνα “μαύρα”», τονίζει ο κ. Αργειτάκης.
Οπως περιγράφουν δασάρχες από όλη τη χώρα, σε συγκεκριμένες περιοχές γίνεται τις ημέρες αυτές πραγματική επιδρομή. Πριν από 20 ημέρες συνελήφθησαν από συνοριοφύλακες στον Τσαμαντά Θεσπρωτίας 15 Αλβανοί, από 20 έως 58 ετών, οι οποίοι είχαν εισέλθει παράνομα στη χώρα από τα βουνά, είχαν στήσει αντίσκηνα στο βουνό και είχαν ήδη συλλέξει... 4,5 τόνους αρωματικών φυτών!
Μεγάλη ζημιά
«Δεν έχουμε πολλά τέτοια περιστατικά, αλλά η ζημιά που προκαλείται είναι μεγάλη», λέει στην «Κ» η διευθύντρια της Δασικής Υπηρεσίας Θεσπρωτίας, Σουλτάνα Γιαννακοπούλου.
Και υπογραμμίζει: «Προσπαθούμε με τα ελάχιστα μέσα που διαθέτουμε και με υπερπροσπάθεια του προσωπικού να ελαχιστοποιήσουμε το φαινόμενο».
Το 2013, ύστερα από πολλές αναφορές, η Ειδική Γραμματεία εξέδωσε εγκύκλιο για τη λήψη μέτρων προστασίας των αρωματικών- μελισσοτροφικών φυτών και των φαρμακευτικών βοτάνων. «Τα αυτοφυή αρωματικά-μελισσοτροφικά φυτά και τα φαρμακευτικά βότανα της χώρας καταλαμβάνουν σημαντικές εκτάσεις του ελλαδικού χώρου, συμμετέχοντας στη σύνθεση δασικών και χορτολιβαδικών συστημάτων, συγκροτώντας, μαζί με τη δασική και χορτολιβαδική βλάστηση περιοχών, οικότοπους με οικολογική αξία για τη βιοποικιλότητά τους και τον οικοσυστηματικό τους ρόλο», αναφέρει. «Ταυτόχρονα, χαρακτηρίζουν τοπιακά περιοχές της χώρας και συνδέονται ιστορικά με την πορεία τόπων. Επιπλέον, συμμετέχουν στην οικονομία περιοχών με τις προσφορές τους, όπως π.χ. με τη συμβολή τους στη μελισσοκομία. Πολλά δε από τα φυτά αυτά τείνουν προς εξαφάνιση από περιοχές που κάποτε αφθονούσαν, κυρίως λόγω των δραστηριοτήτων του ανθρώπου που ενεργούνται σε βάρος τους (καταστροφική εκρίζωσή τους, συλλογή κατά την ανθοφορία τους, συνεχείς πυρκαγιές, εκχερσώσεις κ.λπ.)».
Με απόφαση δασάρχη
Τι ισχύει σχετικά με τη συλλογή αρωματικών φυτών; «Υπάρχουν περιοχές, λ.χ. οι προστατευόμενες, στις οποίες απαγορεύεται εντελώς», λέει στην «Κ» ο ειδικός γραμματέας Δασών, Γιώργος Αμοργιανιώτης. «Κατά κανόνα, όμως, η συλλογή ρυθμίζεται με απόφαση του δασάρχη, ανά περίοδο και ανά είδος, όπως γίνεται με τη θήρα. Η νομοθεσία δίνει τη δυνατότητα στον δασάρχη να εκδίδει απαγορευτική διάταξη για τα φυτά αυτά, για λόγους δασοπονικούς, προστατευτικούς, τουριστικούς, αισθητικούς και εν γένει κοινής ωφελείας. Αλλά ακόμα και εκεί που επιτρέπεται η συλλογή, απαγορεύεται οπωσδήποτε η εκρίζωση».
Μισθώνουν εργάτες
«Οπως καταλαβαίνετε, το πρόβλημα δεν είναι η γιαγιάκα από το διπλανό χωριό, που θα μαζέψει ένα κιλό για να καλύψει τις ανάγκες της τον χειμώνα, αλλά οι εργάτες που τους βάζει κάποιος να μαζέψουν όσο πιο πολύ μπορούν, όσο πιο γρήγορα μπορούν», λέει ο κ. Αργειτάκης.
«Αν ξέρεις να μαζέψεις τσάι, θα κόψεις συγκεκριμένα κλαδάκια με ψαλίδι, επιτρέποντας στο φυτό να επανέλθει ύστερα από μερικές ημέρες. Θα χρειαστείς όμως 10 λεπτά σε κάθε φυτό. Αν απλά το ξεριζώσεις και το χώσεις σε έναν σάκο, τελειώνεις αμέσως. Η καταστροφή που προκαλείται όμως είναι μεγάλη. Νομίζω ότι αν αυτό συνεχιστεί, σε λίγα χρόνια θα ψάχνουμε να βρούμε αρωματικά φυτά που είναι σήμερα κοινά, όπως οι διάφορες ποικιλίες του τσαγιού», επισημαίνει ο κ. Αργειτάκης.
Διακινούνται μέσω Διαδικτύου
Εκτός από τα κοινά αρωματικά φυτά, όπως το τσάι και η ρίγανη, ιδιαίτερη σημασία έχει η παράνομη πώληση ελληνικών βοτάνων και φαρμακευτικών φυτών. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα (βλ. «Κ» 8.2.2014) περισσότερα από 145 είδη βοτάνων και αρωματικών φυτών της ελληνικής φύσης διακινούνται παράνομα μέσω Διαδικτύου, κάτι που αποδεικνύει το «όργωμα» απομακρυσμένων οικοτόπων για την κλοπή πολύτιμων φυτών.
Η έρευνα, την οποία πραγματοποίησε η βιολόγος Βικτώρια Μεντέλη στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής της διατριβής, εστίασε σε φυτώρια χωρών που παραδοσιακά εμπορεύονται φυτικά είδη είτε καλλωπιστικά είτε φαρμακευτικά, όπως η Γερμανία, η Αγγλία, η Γαλλία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία. Επειτα από εκτενή έρευνα για κάθε ένα από τα 1.415 ελληνικά ενδημικά φυτά, η βιολόγος εντόπισε 588 περιπτώσεις εμπορίας από 73 φυτώρια, στην Ευρώπη, τη Β. Αμερική και την Αυστραλία. Οι περιπτώσεις αυτές αφορούν 145 είδη – το 10% της ενδημικής χλωρίδας της χώρας το εμπορεύονται τώρα ή το έχουν εμπορευθεί στο πρόσφατο παρελθόν. Ανάμεσα στα εμπορευόμενα είδη κυριαρχούν ενδημικές καμπανούλες, ίριδες και κρόκοι, ορχιδέες, αρωματικά φυτά και τουλίπες. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι από τα εμπορευόμενα είδη, 32 χαρακτηρίζονται απειλούμενα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι η παράνομη εμπορία ενδημικών φυτών δεν είναι κάτι καινούργιο. Τον προηγούμενο αιώνα ήταν συχνό φαινόμενο η διοργάνωση εξερευνητικών αποστολών βοτανικού ενδιαφέροντος από ιδιώτες, φυσιολάτρες, ερασιτέχνες και επιστήμονες βοτανολόγους που ξερίζωναν φυτά για να τα συμπεριλάβουν ως ζωντανά φυτά στον κήπο τους, ως δείγματα στην ιδιωτική τους συλλογή ή σε συλλογές μεγάλων βοτανικών μουσείων/κήπων.
Υ.Γ. γιατί άραγε συμβαίνουν όλα αυτά τώρα και όχι πιο παλιά
