Όπως διευκρίνησαν οι υπουργοί Οικονομικών και Οικονομίας μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, μόνο το θέμα των πλειστηριασμών θα περιλαμβάνεται στο νέο νόμο που θα κατατεθεί στη Βουλή την Τετάρτη, ενώ για το θέμα των κόκκινων δανείων συνολικά θα υπάρξει νομοθετική παρέμβαση έως τον Δεκέμβριο, το πλαίσιο της οποίας ήδη συζητήθηκε με τους δανειστές.
Νωρίτερα, κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι οι δύο πλευρές έχουν καταλήξει σε συμφωνία για την προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς για όσους υπαχθούν στο νόμο Κατσέλη, ενώ σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες προβλέπεται και «κούρεμα» του χρέους. Αυτό θα προέλθει στην περίπτωση που η εμπορική αξία του ακινήτου , την ημέρα υπαγωγής στις διατάξεις του νέου νόμου, είναι χαμηλότερη από την εμπορική τιμή αγοράς . Δηλαδή στην περίπτωση που ένα ακίνητο είχε εμπορική αξία 200.000 ευρώ και σήμερα η εμπορική του έχει πέσει στα 170.000 ευρώ, οι 30.000 ευρώ θα διαγραφούν από το συνολικό χρέος του οφειλέτη.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές η συμφωνία στην οποία έχουν καταλήξει οι δύο πλευρές προβλέπει την κατηγοριοποίηση των οφειλετών στεγαστικών δανείων σε δύο κατηγορίες. Σε αυτούς που κατατάσσονται στα πολύ χαμηλά εισοδηματικά κριτήρια και σε αυτούς που ανήκουν στη «μεσαία» τάξη.
Στην πρώτη κατηγορία, που αφορά στην πλήρη προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς , υπάγονται οφειλέτες που έχουν πρώτη κατοικία με αντικειμενική αξία έως 170.000 ευρώ, και εισόδημα 8.180 ευρώ για άγαμο, 13.917 ευρώ για ζευγάρι, 3.361 ευρώ για κάθε τέκνο, και 20.639 δηλωθέν εισόδημα για μια τετραμελή οικογένεια. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές τα δάνεια της κατηγορίας αντιπροσωπεύουν το 25% των κόκκινων στεγαστικών δανείων, δηλαδή 100.000 στεγαστικά. Για την πλήρη στήριξη της συγκεκριμένης κατηγορίας η Κυβέρνηση δεσμεύει από τον κρατικό προϋπολογισμό κονδύλι 100 εκατ. ευρώ το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την αποπληρωμή της ελάχιστης δόσης στις περιπτώσεις των πολύ φτωχών και ανέργων που δεν μπορούν να μπορούν να καλύψουν τη δόση.
Τα κριτήρια για τη δεύτερη κατηγορία είναι πιο αυστηρά με στόχο να υπάρξουν δικλείδες ασφαλείας για τους στρατηγικούς «μπαταχτσήδες» όπως επισημαίνουν τόσο η ελληνική πλευρά όσο και οι δανειστές. Η συγκεκριμένη κατηγορία αφορά σύμφωνα πάντα με Κυβερνητικές πηγές το 38% των «κόκκινων» στεγαστικών δανείων.
Για τους περίπου 160-170 χιλιάδες δανειολήπτες που υπάγονται σε αυτή τη κατηγορία, η δόση θα καθορίζεται με βάση την εμπορική αξία του ακινήτου η οποία «κλειδώνει» σε συνάρτηση με το δηλωθέν εισόδημά του κατά τα επόμενα 3 έτη και η διαδικασία θα γίνεται με εξωδικαστικό συμβιβασμό. Σε αυτή την κατηγορία μπορούν να υπαχθούν οφειλέτες που έχουν πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας 230.000 ευρώ, και εισόδημα έως 35.086 ευρώ δηλωθέν εισόδημα για μια τετραμελή οικογένεια 13.906 ευρώ για ένα άτομο και 23.659 για ένα ζευγάρι.
Η συγκεκριμένη ρύθμιση αυτής της κατηγορίας θα έχει διάρκεια μια τριετία, έως το 2018, και τα εισοδηματικά κριτήρια βασίζονται στις εύλογες δαπάνες διαβίωσης οι οποίες υπολογίζονται με συντελεστή 1,7 σταθερός για μια τριετία.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές τα στεγαστικά δάνεια υπολογίζονται στα 1,2 εκατομμύρια εκ των οποίων 400.013 είναι «κόκκινα». Από αυτούς 170.000 δανειολήπτες έχουν κάνει αίτηση για υπαγωγή στο νόμο Κατσέλη, χωρίς ωστόσο να είναι γνωστό πόσα από έχουν υπαχθεί και πόσα έχουν απορριφθεί.
Πάντως σε εκρεμότητα παραμένουν τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια και σύμφωνα με κυβερνητική πηγή δεν εχει αποφασιστεί ακομη ποια δάνεια θα δίνονται στα funds. Δηλαδή αν θα ειναι μόνο επιχειρηματικά, ή και στεγαστικά ή και καταναλωτικά. Σύμφωνα με το ίδιο στέλεχος το ύψος και το είδος του δανείου αλλά και ο κλάδος στον δραστηριοποιείται η επιχείρηση θα είναι τα κριτήρια για το ένα δάνειο θα πωλείται σε ξένο fund.
Σύμφωνα με πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές, το πολυνομοσχέδιο θα προβλέπει:
1. Ποια ακίνητα θα βγαίνουν σε πλειστηριασμό και ποια όχι:
- από πλειστηριασμούς θα εξαιρείται μόνον η πρώτη (ή κύρια) κατοικία, δηλαδή όχι τα εξοχικά ή δευτερεύουσες κατοικίες. Την πρώτη κατοικία τους υπολογίζεται ότι θα διασώσουν το 25% των δανειοληπτών με μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Δεδομένου ότι στην κυβέρνηση υπολογίζουν ότι από τα 1.200.000 ενεργά δάνεια, δεν εξυπηρετούνται περίπου τα 400.000 και τα 170.000 από αυτά υπάγονται (ή εκκρεμούν να υπαχθούν) στο Νόμο Κατσέλη, θα μπορέσουν να διασωθούν περίπου 150.000-200.000 σπίτια. Με άλλα λόγια, τουλάχιστον 30.000-50.000 σπίτια θα αλλάξουν χέρια, μέσω πλειστηριασμών.
- αυτόματη και πλήρη προστασία θα απολαμβάνουν μόνον οι πιο φτωχοί. Αυτοί θα επιλεγούν με βάση το εισόδημα και την αντικειμενική αξία του σπιτιού. Θα πρέπει η αντικειμενική αξία του σπιτιού να μην ξεπερνά τις 170.000 ευρώ και το δηλωθέν εισόδημα τα 8.180 ευρώ προκειμένου για άγαμο, ή τα 13.917 για ζευγάρι χωρίς παιδιά, ή 17.278 ευρώ για οικογένεια με ένα παιδί, ή τα 20.639 ευρώ για οικογένεια με δύο παιδιά και άνω (σσ: το όριο δεν αυξάνεται παραπάνω όσα παιδιά και αν έχει παραπάνω η οικογένεια)! Υπολογίζεται ότι στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν περίπου 100.000 δανειολήπτες (το 25% των κόκκινων δανείων).
- αν οι δανειολήπτες αυτής της κατηγορίας δεν μπορούν να πληρώσουν τίποτε ή ούτε την ελάχιστη δόση, το κράτος ετοιμάζει «κουμπαρά» 100 εκατ. ευρώ για να πληρώσει το ίδιο τα λεφτά των δόσεων στις τράπεζες.
- όποιος ξεπερνά έστω και κατά ένα ευρώ τα όρια εισοδήματος και περιουσίας, αλλάζει κατηγορία και απειλείται με πλειστηριασμό. Περίπου 100.000-150.000 δανειολήπτες θα προσπαθήσουν όμως να ενταχθούν στην δεύτερη «ταχύτητα» προστασίας, εφόσον εκπληρούν τα ειδικά όρια που θα προβλεφθούν.
- στην δεύτερη κατηγορία θα ανήκουν όσοι έχουν ελαφρώς υψηλότερα εισοδήματα από την πρώτη και συγκεκριμένα, αν έχουν σπίτι αντικειμενικής αξίας έως 230.000 ευρώ και εφόσον δηλώνουν στην εφορία 13.906 ευρώ προκειμένου για άγαμο, 23.659 ευρώ για ζευγάρι, 29.372 ευρώ για οικογένεια με 1 παιδί ή 35.086 ευρώ για οικογένεια με επιπλέον παιδιά, όσα και αν είναι αυτά (πχ τρίτεκνες, πολύτεκνες κλπ).
- στην περίπτωση αυτή, δεν υπάρχει αυτόματη προστασία. Ο δανειολήπτης θα πρέπει να περάσει από ειδικά «τεστ». Προβλέπεται αξιολόγηση της θέσης του δανειολήπτη (το λεγόμενο «τεστ αποτίμησης περιουσίας»), αν ο δανειολήπτης κριθεί συνεργάσιμος με την τράπεζα, αν πλήρωνε κανονικά πριν την κρίση κλπ.
- ο δανειολήπτης θα έχει σταθερή δόση για τρία χρόνια, έως το τέλος του 2018. Μετά θα υπάρξει αναθεώρηση του συστήματος και των ορίων.
- την δόση θα την συμφωνήσουν διαδικαστικά τράπεζα και δανειολήπτης. Θα εξαρτάται από τα οικονομικά στοιχεία του δανειολήπτη αλλά και ως ποσοστό επό της τρέχουσας εμπορικής αξίας της κατοικίας. Και τα δύο στοιχεία που καθορίζουν την δόση, θα τα υπολογίζει η τράπεζα (πχ μέσω εμπειρογνωμόνων εκτιμητών, μεσιτών κλπ).
- σε περίπτωση που η τρέχουσα εμπορική αξία είναι –λόγω κρίσης- κατώτερη της αντικειμενικής που είχε συμφωνηθεί στα συμβόλαια αγορά της κατοικίας, τότε και το δάνειο θα προσαρμόζεται σε αυτήν. Άρα το δάνειο θα «κουρεύεται» και θα μειώνεται στην εμπορική αξία αντί της αντικειμενικής στην οποία είχε υπολογιστεί το κάθε ακίνητο.
2.Αλλαγές στις 100 δόσεις:
Αυστηροποιούνται οι όροι της ρύθμισης ώστε να την χάνουν ευκολότερα όσο δεν πληρώνουν στην ώρα τους. Σήμερα ο οφειλέτης αποβάλλεται από τη ρύθμιση σε περίπτωση που δεν εξοφλήσει ή δεν ρυθμίσει σε δόσεις μια νέα τρέχουσα ληξιπρόθεσμη οφειλή προς το Δημόσιο σε διάστημα 30 ημερών από την ημέρα που θα του κοινοποιείται η σχετική ειδοποίηση. Η προθεσμία των 30 ημερών θα μειωθεί στις 15 (ή 20) ημέρες, από τον Ιούνιο του 2016 και, μετά, στις 15 (ή 10) μέρες από τον Ιανουάριο του 2017. Μετά το 2017, θα χάνεται την επόμενη μέρα καθυστέρησης.
3. Σε δόσεις και μη ληξιπρόθεσμα:
H πάγια ρύθμιση χρεών των 12 δόσεων διευρύνεται και θα μπαίνουν και οφειλές πριν καν καταστούν ληξιπρόθεσμες. Αυτό βοηθά όσους βλέπουν ότι δεν μπορούν να πληρώσουν μαζεμένα τα χαράτσια της εφορίας. Και αν δεν έχουν ακόμη καταστεί ληξιπρόθεσμα, θα τα εντάσσουν στην πάγια ρύθμιση με τις 12 μηνιαίες δόσεις, υποβάλλοντας ηλεκτρονικά αίτηση μέσω taxisnet και με μια υπεύθυνη δήλωση για το τρέχον ύψος του μηνιαίου εισοδήματος και των μηνιαίων δαπανών. Έτσι θα κρίνεται η αδυναμία του να πληρώσει στην ώρα της τις επόμενες οφειλές του. Δηλαδή όποιος οφειλέτης είναι ενταγμένος στη ρύθμιση των 100 δόσεων και ταυτόχρονα έχει νέα οφειλή (π.χ. φόρο εισοδήματος ή ΕΝΦΙΑ) θα μπορεί να εντάξει το χρέος αυτό στην πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων πριν καταστεί ληξιπρόθεσμη η πρώτη δόση. Η διαδικασία αυτή εν μέρει και σήμερα, αλλά χρειάζεται να γίνει στην ΔΟΥ και όχι από το σπίτι μέσω ίντερνετ.
4. Φόρος στον «τζόγο» αντί στην εκπαίδευση:
Το μέτρο της επιβολής ΦΠΑ 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση καταργείται και αντικαθίσταται με άλλα ισοδύναμα μέτρα, με βασικότερο την επιβολή ειδικού τέλους 0,05 ευρώ ανά στήλη τυχερού παιχνιδιού του ΟΠΑΠ. Το κουαρτέτο των θεσμών όμως εκτιμά ότι λείπουν 100 εκατ. ευρώ. Προβάλλουν σαν επιχείρημα τον κίνδυνο πτώσης του τζίρου και κατά συνέπεια τη μείωση των εσόδων. Για το σκοπό αυτό, συζητούνται και θα εξειδικευτούν μέσα στις επόμενες ώρες και πρόσθετα άλλα μέτρα που θα καλύψουν τις αποκλίσεις.
