Σφοδρές αντιδράσεις έχει προκαλέσει η απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού να δώσει το τιμόνι του Ελληνικού Φεστιβάλ στον Γιαν Φαμπρ, έναν καλλιτέχνη που πολλάκις στο παρελθόν έχει προκαλέσει με τις καλλιτεχνικές επιλογές του.
Ενα από τα πλέον αμφιλεγόμενα «δρώμενα» του Βέλγου καλλιτέχνη ήταν ένα βίντεο για το γύρισμα του οποίου γάτες εκσφενδονίζονταν στον αέρα. Οι γάτες, φυσικά, ούρλιαζαν και οι φιλόζωοι προσπάθησαν να σταματήσουν την απίστευτη αυτή κακοποίηση των αθώων ζώων.
Το εν λόγω βίντεο γυρίστηκε τον Οκτώβριο του 2012 στο δημαρχείο της Αμβέρσας και κάποιοι συνεργάτες του Φαμπρ πετούσαν τις γάτες στον αέρα, με στόχο αυτές να προσγειωθούν στα σκαλιά του δημαρχείου.
Οι διαμαρτυρίες των απλών πολιτών ήταν τόσο έντονες, που συγκεντρώθηκαν στο δημαρχείο προκειμένου να διακοπεί το γύρισμα. Μάλιστα, οι τοπικές Αρχές κατηγόρησαν τον Φαμπρ ότι κακοποίησε γάτες στο όνομα της τέχνης.
Παρά τη γενική κατακραυγή, ο Φαμπρ δεν παραδέχτηκε ποτέ το λάθος του, αντίθετα το απέδωσε σε συνωμοσία των πολιτικών του εχθρών από το κεντροδεξιό κόμμα και ισχυρίστηκε ότι οι γάτες ήταν καλά στην υγεία τους. Ωστόσο, δεν έπεισε κανέναν. Ελαβε 20.000 e-mail διαμαρτυρίας και καταδίκες της πράξης του από φορείς και προσωπικότητες της Αμβέρσας.
Επίσης θύελλα αντιδράσεων ξεσηκώνει η αυθαίρετη απόφαση του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών, του Βέλγου Γιάν Φαμπρ, να «διδάξει» στην Επίδαυρο τη δική του πειραματική και εξαιρετικά αμφιλεγόμενη -αν όχι βέβηλη- παράσταση Mount Olympus, γνωστή και σαν τα «Παλλόμενα Πέη».
Σφοδρές είναι οι αντιδράσεις των Ελλήνων καλλιτεχνών αμέσως μετά την ανακοίνωση των ιδεών του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή Γιαν Φαμπρ για το φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Οι 40 βελγικές παραγωγές που εξοβέλισαν από το φετινό πρόγραμμα οποιαδήποτε ελληνική συμμέτοχη πέραν του εθνικού θεάτρου έγιναν αμέσως αντικείμενο συζητήσεων, αντιδράσεων και επιθέσεων τόσο στο νέο καλλιτεχνικό Διευθυντή όσο και στον Υπουργό Πολιτισμού Αριστείδη Μπαλτά.
«Αποικιοκρατία» πόσταρε μονολεκτικά στον προσωπικό της λογαριασμό στο facebook η ηθοποιός Όλια Λαζαρίδου.
Καυστική επιστολή προς τον υπουργό Πολιτισμού δημοσίευσε η δημοσιογράφος Έλενα Ακρίτα:
«Κύριε Μπαλτά μου,
Προφανώς, το κοντινότερο που έχετε φτάσει στην Επίδαυρο είναι η ταβέρνα του Λεωνίδα στο Λυγουριό.
Γιατί το να λέει ο Γιάν Φαμπρ – αυτός που θεωρεί ‘δρώμενο’ να εκσφενδονίζονται στον αέρα ουρλιάζοντας ζωντανές γάτες – ότι θα γίνει ΤΩΡΑ διεθνές το Φεστιβάλ, τόσα ξέρει τόσα λέει. Εδώ όμως συμφωνείτε κι εσείς. Κοτζάμ υπουργός Πολιτισμού ένα πράμα. Συμφωνείτε ότι θα γίνει ΤΩΡΑ διεθνές το Φεστιβάλ.
Γι’ αυτό λέω. Στον Λεωνίδα αδελφέ μου, στον Λεωνίδα. Δεν εξηγείται αλλιώς πως δεν ενημερώθηκατε πως ε, όλο και κάτι κομπάρσοι ξέπεσαν – όχι μόνο στην Επίδαυρο, αλλά στην Ελλαδίτσα γενικώς. Π.χ. κάτι σκηνοθετάκια της πλάκας ένας Πίτερ Χολ, ο Πέτερ Στάιν, Ρόμπερτ Στούρουα, Ρονκόνι, Οστερμάγιερ.
Και κάτι τυχάρπαστοι ηθοποιοί β’ διαλογής…πως τους λένε μωρέ να δεις…Κέβιν Σπέισι, Έλεν Μίρεν, Ζεράρ Ντεπαρντιέ… Μετά Μπόμπ Μπομπ Γουιλσον, Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ, Σβετλάνα Ζαχάροβα, Μονσερά Καμπαγιέ…
Γενικώς, όλα τα άνεργα τσόλια, που δεν τα ξέρει ούτε η μάνα τους, εδώ μας μαζεύτηκαν τα τελευταία 30 χρόνια.
Κι επειδή αυτοί οι τιποτάδες μας πιάσανε κορόιδα για να μας τα πάρουνε – ήρθατε τώρα εσείς με τον Φαμπρ – να κάνετε το φεστιβάλ το σωστό το βέλγικο, το βαρελίσιο. Κι όταν σας έκραξε το σύμπαν – ο κόζμος είναι κακός και βάζει εμπόδια στην αγάπη σας – είπατε μετά «ας ξεπετάξουμε ρε συ και τίποτις φτηνές ελληνικές παραγωγές» – με έμφαση στο ‘φτηνές’, όχι στο ‘ελληνικές’. Ίσα για να βουλώσουμε τα στόματα.
Συγγνώμη, κύριε Μπαλτά μου. Χίλια συγγνώμη σας εύχομαι ολόψυχα. Όμως, εγώ – όταν πηγαίνω θέατρο – θέλω να κρατάω στα χέρια το πρόγραμμα της παράστασης και τα όνειρα των δημιουργών. Δεν θέλω να κρατάω τις χάντρες και τα καθρεφτάκια των ιθαγενών.
Άντε πια με τον «πολιτιζμο_ό,τι_να ‘ναι» εδώ χάμω.
Τα σέβη μου
Μια γυναίκα στην πλατεία
Έλενα Ακρίτα
Υ.Γ. Ξέρετε, έχουμε πολύ σπουδαίους έλληνες καλλιτέχνες κύριε Υπουργέ μου, αλλά δεν το μάθατε από μένα.
Υ.Γ. 2 Η ταβέρνα του Λεωνίδα είναι after βασικά, αλλά ούτε αυτό το μάθατε από μένα.»
«Έχω παραλύσει» δηλώνει στο facebook ο σκηνοθέτης Νίκος Μαστοράκης ποστάροντας τη συνέντευξη του Γιαν Φαμπρ.
Την κοινωνική διάσταση του θέματος έβαλε με ψυχραιμία ο ηθοποιός Αργύρης Ξάφης : «Απ’ ότι έχω καταλάβει δηλαδή,τη στιγμή που έχει φτάσει στο 90+% η ανεργία στους ηθοποιούς και την στιγμή που οι περισσότεροι ζούνε τον χειμώνα με τα 3 χιλιάρικα που βγάλανε το καλοκαίρι από μια δουλειά στο φεστιβάλ, κόβουμε τις ελληνικές παραγωγές; Αλήθεια; Ας κάνω λάθος. Ελπίζω να κάνω λάθος» γράφει στην προσωπική του σελίδα.
Ο ηθοποιός και σηνοθέτης Γιώργος Νανούρης κάνει προσωπική επίθεση στον Φλαμανδό καλλιτέχνη και καλεί του καλλιτέχνες σε κινητοποίησεις: «Προσπαθώ να καταλάβω πως ένας άνθρωπος δέχεται να αναλάβει μια θέση για την οποία ο ίδιος ομολογεί μετά πως δεν είναι ικανός γι αυτήν.
Προσπαθώ να καταλάβω πως αναλαμβάνει να βγάλει καλλιτεχνικό πρόγραμμα για το Φεστιβάλ μιας χώρας της οποίας το καλλιτεχνικό γίγνεσθαι του είναι παντελώς άγνωστο, όπως ο ίδιος ομολογεί.
Προσπαθώ να καταλάβω γιατί δέχτηκε! Πόσο σοβαρά μπορεί να πάρει κανείς έναν τέτοιο άνθρωπο; Ποιός του δίνει το δικαίωμα να αλλάζει το όνομα σε έναν κρατικό θεσμό, ποιος του δίνει το δικαίωμα να παίξει μπάλα (!) όπως μας είπε χωρίς όμως να του έχουν δοθεί κανόνες για το παιχνίδι, ποιος του δίνει το δικαίωμα να αποκαλεί εθνικιστές τους πολίτες μιας χώρας επειδή θέλουν να δουλέψουν σε αυτήν και ποιος του δίνει το δικαίωμα με τα δικά μας χρήματα να πληρώνει μόνο τους δικούς του ανθρώπους σε μια χώρα που ψυχορραγεί οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικά. Προσπαθώ να καταλάβω γιατί μετά από αυτές τις δηλώσεις δεν του είπε κανείς τίποτα.
Προσπαθώ να καταλάβω γιατί δεν είμαστε ήδη όλοι στους δρόμους!»
Ιδιαίτερα ενεργός για το θέμα ήταν ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς που αρχικά πόσταρε το τραγούδι της Σωτηρίας Μπέλλου η Φάμπρικα με το σχόλιο «Ζε σουι Γιαν Φαμπρ » , ενώ στην συνέχεια πόσταρε την αντίδραση του Tiago Bartolomeu Costa με το σχόλιο «ανταπόκριση από αγαπημένο φίλο δημοσιογράφο και σύμβουλό μεγάλων φεστιβάλ στο εξωτερικό – (Theatre de la Ville -FR, Sao Luiz -PT etc.)» συνέχισε με επικριτικό άρθρο από την Πορτογαλική Publico και έκλεισε με το σχόλιο «…και ελπίζω ότι δε θα ξανάκουσουμε το γελοίο επιχείρημα ότι αντιδρούμε γιατί μείναμε «παραπονεμενοι»και «χωρίς δουλειά». Ας σκύψουμε όλοι σ’ αυτή τη χώρα με τρομερό ενδιαφέρον να ακούσουμε το καυτό ερώτημα «τι σημαίνει να είσαι Βέλγος σήμερα» (!)»
Η σκηνοθέτης Ιώ Βουλγαράκη σχολίασε το συγκεκριμένο ποστάρισμα με την εικόνα του κόμικς Αστερίξ και οι Βέλγοι.
Στον αντίποδα όλων αυτών των αντιδράσεων βρέθηκε ο δημοσιογράφος και σκηνοθέτης Γιώργος Βουδικλάρης που πόσταρε στον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook το κείμενο του με τίτλο «Ο Γιαν Φαμπρ στο Φεστιβάλ: αν πήραμε έναν ιπποπόταμο για το ρόλο ενός κροκόδειλου, σίγουρα δεν φταίει ο ιπποπόταμος», δηλώνοντας «Παρακαλώ διαβάστε χωρίς προκαταλήψεις».
Στο πλαίσιο όλων αυτών των αντιδράσεων, μετά από πρωτοβουλία πολλών γνωστών ηθοποιών, οργανώνεται συζήτηση μετά από ανοικτό κάλεσμα την Παρασκευή 1η Απριλίου στις 13:00 θέατρο Σφενδόνη (Μακρή 4, Μακρυγιάννη), προκειμένου να ακουστούν απόψεις και να αναζητηθεί ένας κοινός τρόπος αντίδρασης των καλλιτεχνών.
Στο πρόγραμμα και ελληνικές παραγωγές
Μετά τις αντιδράσεις και υπό την πίεση της κοινής γνώμης, στο φετινό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου θα ενταχθούν και ελληνικές παραγωγές.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο υπουργός πολιτισμού, Αριστείδης Μπαλτάς παρενέβη στο θέμα ζητώντας από τον Γιάν Φαμπρ να εντάξει στο πρόγραμμα ελληνικές παραγωγές.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι, είναι σε εξέλιξη διαβουλεύσεις μεταξύ του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή και του διοικητικού συμβουλίου του Φεστιβάλ προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ για τη νέα εξέλιξη έχουν ενημερωθεί και οι καλλιτέχνες που αντιδρούν.
Η αλλαγή κλίματος είχε διαφανεί με τα τουίτ που ανέβασε χθες το βράδυ ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, στα οποία υπογράμμιζε ότι, παρακολουθεί τη συζήτηση περί της φυσιογνωμίας του Φεστιβάλ και ότι κατά τη συνάντησή του με τον κ. Φαμπρ τόνισε την ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερο βάρος στις ελληνικές παραγωγές.
Με αναρτήσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προτίμησε να απαντήσει ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, μετά τις αντιδράσεις των Ελλήνων καλλιτεχνών σχετικά με την ανακοίνωση του γενικού προγράμματος και των κατευθύνσεων του Διεθνούς πια Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.
«Παρακολουθώ τη συζήτηση για την φυσιογνωμία του Διεθνούς Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Είναι ευπρόσδεκτη», τονίζει ο πρωθυπουργός και προσθέτει «στη συνάντηση της Τετάρτης με τον Γιάν Φάμπρ τόνισα την ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερο βάρος στις ελληνικές παραγωγές του φεστιβάλ». «Ο κ. Φάμπρ και ο κ. Μπαλτάς συμφώνησαν να εξετάσουν το ζήτημα προς αυτή την κατεύθυνση», καταλήγει ο κ. Τσίπρας.
