Με το βλέμμα στις γνωστές απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είναι η κυβέρνηση, ενόψει της επιστροφής των τεχνικών κλιμακίων των θεσμών μέσα στις επόμενες ημέρες ώστε να αρχίσει ο σχεδιασμός των νέων μέτρων σε ασφαλιστικό, φορολογικό και εργασιακά.
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αναμένεται να βρεθούν η μείωση του αφορολόγητου, η μείωση συντάξεων και η ελαστικοποίηση των ρυθμίσεων στα εργασιακά, αν και μετά το χθεσινό Eurogroup, το Ταμείο εμφανίστηκε επιφυλακτικό για τις προοπτικές συμφωνίας.
Σε ό,τι αφορά το φορολογικό σύστημα, το κύριο ζητούμενο είναι η μείωση του ορίου για το αφορολόγητο, καθώς το Ταμείο υπολογίζει ότι υπό τις παρούσες συνθήκες περισσότερα από τα μισά ελληνικά νοικοκυριά δεν καταβάλουν φόρο εισοδήματος. Πρόκειται για μακράν το υψηλότερο ποσοστό στην ευρωζώνη, όπου ο αντίστοιχος μέσος όρος εξαιρούμενων νοικοκυριών είναι 8%.
Στη νεότερη έκθεσή του για τη χώρα μας, το Ταμείο είχε αναφερθεί ιδιαίτερα σε δύο κατηγορίες φορολογούμενων, υπολογίζοντας πως το 53% των μισθωτών και το 85% των αγροτών βρίσκονται κάτω από το όριο του αφορολόγητου.
Πέραν αυτού, το ΔΝΤ έχει συστήσει σειρά αλλαγών στη φορολογική διοίκηση και τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό. Δίνει έμφαση στην αξιολόγηση της φοροδοτικής ικανότητας των οφειλετών, την πάταξη της φοροδιαφυγής, την αντιμετώπιση των στρατηγικών κακοπληρωτών και στον τερματισμό της κουλτούρας κακοπληρωμής που ενθαρρύνεται από τις αλλεπάλληλες ρυθμίσεις χρεών.
Ο οργανισμός επισημαίνει άλλωστε πως ο ρυθμός είσπραξης φόρων έχει καταρρεύσει, με τα χρέη του ιδιωτικού τομέα προς το Δημόσιο να έχουν φτάσει στο 70% του ΑΕΠ, το υψηλότερο ποσοστό στην ευρωζώνη.
Στο μέτωπο του ασφαλιστικού, το Ταμείο προκρίνει κατάργηση της προσωπικής διαφοράς που απολαμβάνουν οι παλιοί συνταξιούχοι, μέσω της οριζόντιας εφαρμογής της φόρμουλας υπολογισμού του νόμου Κατρούγκαλου.
Ο οργανισμός υπολογίζει ότι η εξίσωση θα περικόψει τη συνταξιοδοτική δαπάνη κατά 1% του ΑΕΠ – ήτοι περίπου 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ – ετησίως, με μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Δεν είναι γνωστό εάν το Ταμείο θα δώσει έμφαση σε άλλα μέτρα, με δεδομένο ότι υπολογίζει πως η συνταξιοδοτική δαπάνη επιβαρύνει το Δημόσιο κατά σχεδόν 11% του ΑΕΠ, υπερδιπλάσιο σε σχέση με τον μέσο όρο στην ευρωζώνη.
Στην τελευταία έκθεσή του, το Ταμείο πρότεινε σε γενικές γραμμές καλύτερη σύνδεση εισφορών και αποδοχών, μείωση των φορολογικών παρακρατήσεων και κατάργηση των λανθασμένων εξαιρέσεων για τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Τέλος, στα εργασιακά, το Ταμείο έχει δώσει λιγότερο σαφές στίγμα για τις θέσεις του, επιμένοντας όμως ότι δεν πρέπει να υπάρξει υποχώρηση σε οποιαδήποτε από τις μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη γίνει.
Παρά ταύτα, με βάση τις δηλώσεις του Γερούν Ντάισελμπλουμ μετά το Eurogroup, έμφαση θα δοθεί στην αύξηση της ελαστικότητας στην αγορά εργασίας, με πιο πιθανές λύσεις την αύξηση στο ποσοστό για τις ομαδικές απολύσεις και την νομοθέτηση της ανταπεργίας (λοκ-άουτ).
Τι αναφέρει η επίσημη ανακοίνωση του Eurogroup
Οι θεσμοί (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ, ΔΝΤ και ESM), καθώς και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, ενημέρωσαν το Eurogroup για την πορεία της β΄ αξιολόγησης του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής της Ελλάδος, όπου τα κύρια εκκρεμή ζητήματα συμπεριλαμβάνουν τη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική (2018 και μετά), καθώς και τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας. αναφέρεται στο επίσημο ανακοινωθέν μετά τη σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup.
Το Eurogroup καλωσορίζει την κοινή κατανόηση ανάμεσα στις ελληνικές αρχές και τους θεσμούς, η οποία επιτρέπει την επιστροφή της αποστολής των τεχνικών κλιμακίων στην Αθήνα ώστε να ξαναρχίσουν τις εργασίες για την επίτευξη συμφωνίας σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων (staff level agreement), πάνω σε πολιτικές μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο της β΄ αξιολόγησης του προγράμματος.
Η συμφωνία σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχημένη ολοκλήρωση της αξιολόγησης και κατά συνέπεια για την παροχή οικονομικής υποστήριξης, καταλήγει η ανακοίνωση.
Από την Τρόικα και όχι σε πολιτικό επίπεδο όπως ήλπιζε το Μαξίμου, θα γραφτεί τελικά η συμφωνία για τους νέους φόρους και τις ανατροπές στις συντάξεις που θα ψηφιστούν από φέτος και θα ισχύσουν μετά τη λήξη της θητείας της κυβέρνησης.
Η κυβέρνηση αποδέχτηκε να νομοθετήσει εκ των προτέρων πρόσθετα μέτρα για το 2019, πέραν αυτών που προβλέπει η 2η αξιολόγηση. Αθήνα και Βρυξέλλες επιλέγουν να μιλάνε για «μεταρρυθμίσεις» αντί για «μέτρα λιτότητας».
Ωστόσο με non paper το Μαξίμου υποστηρίζει πως η «συμφωνία περιλαμβάνει τελικά τον απαράβατο όρο που έθεσε η ελληνική πλευρά για "ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα"».
Αντιθέτως ο πρόεδρος Ντάισελμπλουμ και το ανακοινωθέν του Eurogroup δεν λένε πουθενά κάτι τέτοιο! Αν δεν υπήρχε το «non paper», από τις επίσημες δηλώσεις και ανακοινώσεις από τις Βρυξέλλες προκύπτει ξεκάθαρα πως τα μέτρα αυτά θα γίνουν από φέτος νόμος του Κράτους και θα ληφθούν στα σίγουρα -και όχι προληπτικά εαν χρειαστεί.
Αντιθέτως «υπό αίρεση» (αν και εφόσον πιαστούν οι στόχοι) θα τελούν, όπως τα παρουσίασε ο κ. Ντάισελμπλουμ, μόνον τα όποια θετικά «αντίμετρα» τυχόν θέλει να φέρει η κυβέρνηση και, άρα, θα παραμένει αμφίβολο ως το 2020 εάν θα εφαρμοστούν ποτέ τελικά. Άλλωστε στην κυβέρνηση απέκλειαν συνεχώς την ψήφιση μέτρων «υπό αίρεση» ως αδύνατη επειδή δεν προβλέπεται από το νομικό πλαίσιο της χώρας μας.
Επιπλέον, στην ανακοίνωση του Eurogroup δεν διευκρινίζεται καν για πόσα χρόνια θα διαρκέσουν οι «μεταρρυθμίσεις» αυτές (αναφέρονται αόριστα σαν «μεσοπρόθεσμες» για το 2018 και μετά).
Τα «σίγουρα» νέα μέτρα
Το Μαξίμου λέει πως «για κάθε 1 ευρώ νέο φόρο θα υπάρχει 1 ευρώ ελάφρυνσης» και αποφεύγει επιμελώς τις λέξεις «φόροι» και «συντάξεις». Όπως περιέγραψε όμως ο ίδιος ο πρόεδρος Ντάισελμπλουμ τη συμφωνία για την νομοθέτηση των «μεταρρυθμίσεων», αυτές θα περιλαμβάνουν κα το αφορολόγητο και τις συντάξεις, στα πρότυπα του ΔΝΤ ("IMF like").
Άρα το «μάρμαρο» θα πληρώσουν όσοι ζουν με λιγότερα και από 500 μήνα «καθαρά» και θα πληρώσουν φόρους που πριν δεν πλήρωναν, με αφορολόγητο κάτω από τις 8.636 ευρώ που ισχύει σήμερα. Οι λεπτομέρειες (κλίμακα, συντελεστές κλπ) θα συμφωνηθούν στην Αθήνα με την Τρόικα τις επόμενες μέρες.
Επιπλέον, με τον πλέον επίσημο τρόπο, ανοίγει ξανά και το Ασφαλιστικό, που η κυβέρνηση έλεγε πως έκλεισε οριστικά. Στο στόχαστρο μπαίνει αυτομάτως η διατήρηση της προσωπικής διαφοράς, σε όσους ήδη λαμβάνουν σύνταξη.
«Παζάρι» για τους φόρους
Δεδομένες θεωρούνται η δραστική μείωση του αφορολόγητου, η κατάργηση των φοροαπαλλαγών που έχουν απομείνει (π.χ. ιατρικές δαπάνες, επιδόματα, έκπτωση προκαταβολής φόρου κ.ά.) και η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις κύριες συντάξεις, που θα προκαλέσει απώλειες 20%-30% από το 2019.
Ως αντιστάθμισμα η κυβέρνηση θα διεκδικήσει τη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων, την ελάφρυνση του ΕΝΦΙΑ και τη μείωση του μεσαίου συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 12%.
