Η γενική αίματος (Full Blood Count) αποτελεί εξέταση ρουτίνας. Είναι ίσως η πιο σημαντική εξέταση αίματος, αφού τα ευρήματα της δίνουν πολύτιμες διαγνωστικές πληροφορίες για την κατάσταση και την εικόνα της υγείας του ανθρώπινου οργανισμού. Είναι μία από τις συχνότερα ζητούμενες και διενεργούμενες εργαστηριακές εξετάσεις αίματος. Η γενική αίματος είναι ίσως η πιο σημαντική εξέταση αίματος, αφού τα ευρήματα της δίνουν πολύτιμες διαγνωστικές πληροφορίες για την κατάσταση και την εικόνα της υγείας του ανθρώπινου οργανισμού.
Η γενική αίματος αποτελεί μια γενική διαγνωστική εξέταση που χρησιμεύει για τον έλεγχο νοσημάτων όπως, μικροβιακών και ιογενών λοιμώξεων, αιμοσφαιρινοπαθειών και αναιμιών (κληρονομικών, αιμολυτικών, σιδηροπενικών), αιμορραγιών ή θρομβώσεων και λευχαιμιών. Εξίσου σημαντικός και χρήσιμος είναι επίσης ο προσδιορισμός των αιματολογικών παραμέτρων και για την παρακολούθηση της πορείας πολλών παθήσεων και νοσημάτων καθώς και για την αποτελεσματικότητα της ακολουθούμενης θεραπείας. Πρόκειται για ένα σύνολο αιματολογικών παραμέτρων που επιτρέπουν την διερεύνηση εξέταση διαφορετικών συστατικών του αίματος. Πολλοί ασθενείς χρησιμοποιούν τις οριακές μετρήσεις της ΓΑ για να εκτιμήσουν τη γενική κατάσταση της υγείας τους. Εάν είναι υγιείς και έχουν μετρήσεις μέσα στα φυσιολογικά όρια, τότε δεν χρειάζεται νέα ΓΑ παρά μόνο εάν κάτι αλλάξει στην υγεία τους ή το ζητήσει ο ιατρός τους.
Αν ένας ασθενής παρουσιάζει συμπτώματα κούρασης, αδυναμίας ή έχει λοίμωξη, φλεγμονή, αιμορραγία, τότε η γενική αίματος μπορεί να βοηθήσει τον Ιατρό του στη διάγνωση. Σημαντικά αυξημένα WBC επιβεβαιώνουν τη παρουσία λοίμωξης και καθοδηγούν την περαιτέρω διερεύνηση για την ταυτοποίηση της υποκείμενης αιτίας. Όταν τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι μειωμένα (αναιμία) απαιτείται και η μελέτη του μεγέθους και του σχήματος τους για να μπορεί κανείς να προσδιορίσει την αιτία: οφείλεται σε μείωση της παραγωγής, σε αύξηση της καταστροφής ή σε αύξηση της απώλειας των RBC. Ο αριθμός των αιμοπεταλίων που είναι χαμηλός ή υπερβολικά μεγάλος πιθανά εξηγεί μια μεγάλη αιμορραγία ή θρόμβωση ή να συνδέεται και με ασθένεια στο μυελό των οστών (λευχαιμία).
Πολλές καταστάσεις έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση ή την ελάττωση σε κάποιον από τους κυτταρικούς πληθυσμούς του αίματος. Ορισμένες απαιτούν θεραπεία, ενώ άλλες αποκαθίστανται από μόνες τους. Ορισμένες ασθένειες όπως ο καρκίνος (και η αντιμετώπισή του με χημειοθεραπεία), μεταβάλλουν την παραγωγή κυττάρων από το μυελό των οστών και είτε αυξάνουν την παραγωγή της μιας κατηγορίας σε βάρος των υπολοίπων είτε ελαττώνουν τη συνολική παραγωγή. Κάποια φαρμακευτικά σκευάσματα μειώνουν των αριθμό των WBC, ενώ ακόμη και έλλειψη σε βιταμίνες ή ιχνοστοιχεία μπορεί να προκαλέσει αναιμία. Η εξέταση της ΓΑ απαιτείται να γίνεται σε τακτική βάση για να παρακολουθούνται αυτές οι καταστάσεις και οι θεραπείες.
Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζονται συνοπτικά οι επιμέρους εξετάσεις μίας Γενική Εξέταση Αίματος και τι σημαίνουν οι υψηλές ή χαμηλές μετρήσεις.
Εξέταση
Ονομασία
Αυξημένα/ Ελαττωμένα
WBC
Λευκά αιμοσφαίρια
4.0-10.8
Κύτταρα απαραίτητα για την άμυνα και την επιβίωση του οργανισμού. Καταπολεμούν τις λοιμώξεις και προστατεύουν τον οργανισμό από κάθε βλαβερή ουσία. Σημαντική εξέταση για την ύπαρξη και τη βαρύτητα μιας νοσηρής κατάστασης στον οργανισμό.
Ο αριθμός τους αυξάνεται στις λοιμώξεις, τη φλεγμονή, τον καρκίνο, τη λευχαιμία. Ελαττώνεται με κάποια φαρμακευτικά σκευάσματα (όπως το methotrexate), σε αυτοάνοσες καταστάσεις, σε κάποιες σοβαρές λοιμώξεις, στην αδρανοποίηση του μυελού των οστών και σε συγγενή δυσπλασία του μυελού (ο μυελός δεν αναπτύσσεται φυσιολογικά).
% Neutrophil
Ουδετερόφιλα (%)
40-75
Παρέχουν προστασία στον οργανισμό έναντι βακτηριακών λοιμώξεων. Μεταναστεύουν στην περιοχή του τραυματισμού ή της μόλυνσης και καταπολεμούν τη μόλυνση με φαγοκυττάρωση. Αύξηση παρατηρείται σε οξείες λοιμώξεις και φλεγμονές. Ελαττώνονται με φαρμακολογική αγωγή και σε αυτοάνοσα νοσήματα.
% Lymphs
Λεμφοκύτταρα (%)
20-45
Θεωρούνται τα βασικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο κυρίως ενάντια στις ιογενείς λοιμώξεις. Αυξημένα λεμφοκύτταρα (λεμφοκυττάρωση) έχουμε σε οξείες ή χρόνιες ιογενείς λοιμώξεις (ιογενή νοσήματα, ιλαρά, ανεμοβλογιά, ηπατίτιδα, βρουκέλλωση, σύφιλη, λοιμώδη μονοπυρήνωση κλπ.) και σε λεμφοκυτταρικές λευχαιμίες και λεμφώματα. Ελαττώνονται (λεμφοπενία) σε κληρονομικές ανοσολογικές διαταραχές, στη φυματίωση, στο AIDS, στη νόσο Hodgkin, απλαστική αναιμία και μετά από χορήγηση κορτιζόνης, ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων και χημειοθεραπείας
% Mono
Μονοκύτταρα (%)
2-10
Αντιμετωπίζουν βαριές λοιμώξεις με φαγοκυττάρωση. Αυξάνονται κατά τη διάρκεια χρόνιων λοιμώξεων (τύφο, φυματίωση), σε αυτοάνοσα νοσήματα, στη μυελομονοκυτταρική λευχαιμία και σε άλλες κακοήθειες (Hodgkin).
% Eos
Ηωσινόφιλα (%)
1-6
Αντιμετωπίζουν αλλεργικές καταστάσεις και παρασιτώσεις. Αυξάνονται σε αλλεργίες, παρασιτώσεις, διάφορες δερματοπάθειες και σε ορισμένα κακοήθη νοσήματα.
% Baso
Βασεόφιλα (%)
0-1
Αντιμετωπίζουν αλλεργικές καταστάσεις και παρασιτώσεις. Αύξηση παρατηρείται στη χρόνια μυελοκυτταρική λευχαιμία.
Neutrophil
Ουδετερόφιλα (απόλυτος αριθμός)
40-75
Παρέχουν προστασία στον οργανισμό έναντι βακτηριακών λοιμώξεων. Μεταναστεύουν στην περιοχή του τραυματισμού ή της μόλυνσης και καταπολεμούν τη μόλυνση με φαγοκυττάρωση. Αύξηση παρατηρείται σε οξείες λοιμώξεις και φλεγμονές. Ελαττώνονται με φαρμακολογική αγωγή και σε αυτοάνοσα νοσήματα.
Lymphs
Λεμφοκύτταρα (απόλυτος αριθμός)
20-45
Θεωρούνται τα βασικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο κυρίως ενάντια στις ιογενείς λοιμώξεις. Αυξημένα λεμφοκύτταρα (λεμφοκυττάρωση) έχουμε σε οξείες ή χρόνιες ιογενείς λοιμώξεις (ιογενή νοσήματα, ιλαρά, ανεμοβλογιά, ηπατίτιδα, βρουκέλλωση, σύφιλη, λοιμώδη μονοπυρήνωση κλπ.) και σε λεμφοκυτταρικές λευχαιμίες και λεμφώματα. Ελαττώνονται (λεμφοπενία) σε κληρονομικές ανοσολογικές διαταραχές, στη φυματίωση, στο AIDS, στη νόσο Hodgkin, απλαστική αναιμία και μετά από χορήγηση κορτιζόνης, ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων και χημειοθεραπείας
Mono
Μονοκύτταρα (απόλυτος αριθμός)
2-10
Αντιμετωπίζουν βαριές λοιμώξεις με φαγοκυττάρωση. Αυξάνονται κατά τη διάρκεια χρόνιων λοιμώξεων (τύφο, φυματίωση), σε αυτοάνοσα νοσήματα, στη μυελομονοκυτταρική λευχαιμία και σε άλλες κακοήθειες (Hodgkin).
Eos
Ηωσινόφιλα (απόλυτος αριθμός)
1-6
Αντιμετωπίζουν αλλεργικές καταστάσεις και παρασιτώσεις. Αυξάνονται σε αλλεργίες, παρασιτώσεις, διάφορες δερματοπάθειες και σε ορισμένα κακοήθη νοσήματα.
Baso
Βασεόφιλα (απόλυτος αριθμός)
0-1
Αποτελούν ένα δυναμικό πληθυσμό που ποικίλλει εν μέρει από μέρα σε μέρα ανάλογα με την κατάσταση που βρίσκεται ο οργανισμός.
Η αύξηση του αριθμού των κυττάρων συγκεκριμένης κατηγορίας λευκών αιμοσφαιρίων συνδέεται με διαφορετικές περιστασιακές/ οξείες και/ ή χρόνιες καταστάσεις. Παράδειγμα αποτελεί ο μεγάλος αριθμός λεμφοκυττάρων που παρουσιάζει η λεμφοκυτταρική λευχαιμία.
RBC
Ερυθρά αιμοσφαίρια
A: 4.50-6.50
Γ: 3.80-5.80
Ελαττώνονται στην αναιμία. Αυξάνονται όταν συμβαίνει υπερπαραγωγή τους και όταν υπάρχει απώλεια υγρών λόγω διάρροιας, αφυδάτωσης, εγκαυμάτων.
Hgb
Αιμοσφαιρίνη
A: 13.5-17.5
Γ: 12.0-16.0
Συμβαδίζει με τα αποτελέσματα των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Hct
Αιματοκρίτης
A: 41-53
Γ: 36-46
Συμβαδίζει με τα αποτελέσματα των RBC
Hct (Hematocrit) Αιματοκρίτης
Καθορίζει την εκατοστιαία αναλογία του όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων στον συνολικό όγκο του αίματος. Χρήσιμος δείκτης για παρουσία αναιμίας, απώλειας αίματος και αφυδάτωσης.
MCV
Μέσος όγκος ερυθρών
78-98
To MCV ανιχνεύει με ακρίβεια κάθε γενική αύξηση ή μείωση του όγκου του ερυθρού αιμοσφαιρίου. Ο γιατρός πρέπει να διαγνώσει εάν η διαταραχή στο MCV, αντανακλά μία παροδική διαταραχή που προκαλείται από απλά παθολογικά προβλήματα(π.χ. κοινή ίωση), εάν πρόκειται για παραμόρφωση ερυθρών από παράγοντες στο αίμα που προκαλούν αλλοιώσεις κατά την εξέταση (π.χ. ωσμωτική διόγκωση λόγω αυξημένου σακχάρου), ή εάν υπάρχει μόνιμη διαταραχή σε κάποιο επίπεδο της φυσιολογικής ερυθροποίησης (π.χ. λόγω κακής απορρόφησης βιταμινών Β).
Αυξάνεται όταν υπάρχει έλλειψη Β12 και φυλικού οξέως. Ελαττώνεται στη σιδηροπενική αναιμία και στη θαλασσαιμία
MCH
Μέση περιεκτικότητα αιμοσφαιρίνης
26-34
Η μέση αιμοσφαιρίνη του ερυθρού, αποτελεί το μέσο όρο της αιμοσφαιρίνης του ερυθρού. Είναι εξαιρετικός δείκτης της ποσότητας της αιμοσφαιρίνης, που περιέχεται στο ερυθρό αιμοσφαίριο. Τα άτομα με έλλειψη σιδήρου και θαλασσαιμία έχουν ελάττωση MCH, λόγω αδυναμίας σύνθεσης φυσιολογικής ποσότητας αιμοσφαιρίνης.
MCHC
Μέση συγκέντρωση αιμοσφαιρίνης
31.5-37.5
Ο δείκτης αυτός είναι πολύτιμος στην περίπτωση της κληρονομικής σφαιροκυττάρωσης.
Μπορεί να ελαττωθεί, όταν ελαττώνεται το MCV. Αυξάνεται οριακά ανάλογα με τη ποσότητα Hgb που θα γεμίσει ένα RBC
RDW
Κατανομή μεγέθους ερυθρών αιμοσφαιρίων
11-15
Παρουσιάζει την κατανομή των όγκων των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Αποτελεί δείκτη της ανισοκυττάρωσης, των διακυμάνσεων δηλαδή του μεγέθους των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η τιμή του RDW, έχει σημαντικό ρόλο στην διαγνωστική προσπέλαση και εκτίμηση της αναιμίας.
Αυξημένο RDW υποδηλώνει ένα μικτό πληθυσμό. Άωρα RBC τείνουν να είναι μεγαλύτερα.
Platelet
Αιμοπετάλια
150-400
Ο αριθμός τους αυξάνεται ή ελαττώνεται σε καταστάσεις που επηρεάζουν την παραγωγή αιμοπεταλίων. Ελαττώνεται όταν χρησιμοποιείται μεγάλος αριθμός όπως στην αιμορραγία, σε κληρονομικές διαταραχές (όπως στο Wiskott-Aldrich, Bernard-Soulier), στο συστηματικό ερυθροματώδη λύκο, την κακοήθη αναιμία, τον υπερσπληνισμό (ο σπλήνας αποσύρει από τη κυκλοφορία μεγάλο αριθμό αιμοπεταλίων), τη λευχαιμία και τη χημειοθεραπεία.
MPV
Μέσος όγκος αιμοπεταλίων
8-12
Ποικίλει ανάλογα με την παραγωγή των αιμοπεταλίων. Ο νέος πληθυσμός αιμοπεταλίων έχει μεγαλύτερο μέγεθος από τα γηρασμένα.
ESR
Τ.Κ.Ε. (Ταχύτητα Καθίζησης Ερυθρών αιμοσφαιρίων)
A: < 12 Γ: < 20
Είναι ο ρυθμός καθίζησης των ερυθρών αιμοσφαιρίων σε 1 ώρα. Αυξημένη καθίζηση αποτελεί ένδειξη μιας συνεχιζόμενης νοσηρής κατάστασης που θα πρέπει να διερευνηθεί. Σε συνδυασμό με την μέτρηση της CRP αποτελεί μία αξιόπιστη και κλινικά χρήσιμη εξέταση για την διάγνωση, την πορεία εξέλιξης και παρακολούθησης της θεραπείας λοιμωδών, φλεγμονωδών και κακοήθων καταστάσεων.
Παρόλο που δεν απαιτείται κάποια ειδική δίαιτα, καλό είναι να αποφύγουμε το λιπαρό γεύμα πριν την εξέταση της ΓΑ.
Στα βρέφη και τα παιδιά οι φυσιολογικές τιμές της ΓΑ μπορεί να διαφέρουν και γι’αυτό χρειάζεται προσοχή στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων.
