Ο ναός του Απόλλωνος Ζωστήρος, ήρθε στο φως όταν τα παιδιά του Ορφανοτροφείου της Βουλιαγμένης παίζοντας στην άμμο κοντά σε ερείπια τοίχων εντόπισαν μαρμάρινα βάθρα, τμήματα κιόνων και τμήμα επιγραφής. Η επιγραφή αναφέρονταν σε ιερό του Απόλλωνος Ζωστήρος και έτσι την περίοδο 1926 -1027, ξεκίνησε ανασκαφική έρευνα από τους αρχαιολόγους Κ.Κουρουνιώτη και Μ.Πιττίδη.
Με την ανασκαφή και την αποκάλυψη του ναού επαληθέφθηκαν οι αρχαίες πηγές και συγκεκριμένα ο Στράβωνας (1ος αι. π.Χ.) που αναφέρονταν στην τοπογραφία της περιοχής και ο Παυσανίας (2ος αι. μ.Χ.) που μιλούσε για την ίδρυση στην περιοχή, ναού αφιερωμένου στον Απόλλωνα, στην Αρτέμιδα και στη Λητώ. Ο Παυσανίας μάλιστα ερμήνευσε με γλαφυρό τρόπο το προσωνύμιο «Ζωστήρ», όπου σύμφωνα με το μύθο στο σημείο αυτό η Λητώ κυνηγημένη από την εξαγριωμένη Ήρα και θεωρώντας ότι έφτασε η ώρα να γεννήσει τους δίδυμους θεούς, παιδιά του Δία, έλυσε τη ζώνη της.
Ωστόσο σύμφωνα με τον ανασκαφέα, Κ. Κουρουνιώτη, το ορθό αρχικό επίθετο του Απόλλωνος είναι «Ζωστήριος» και όχι «Ζωστήρ», επομένως η ονομασία του δεν είχε τοπική προέλευση, αλλά αναφέρονταν στην πολεμική ιδιότητα του θεού. Είναι ο Απόλλωνας ο ζωσμένος με την πολεμική εξάρτηση του, που ετοιμάζεται για πόλεμο.
Ο ναός θεμελιώθηκε στο τέλος του 6ου αι. π.Χ. (αρχαϊκή περίοδος) ως το σημαντικότερο ιερό του αρχαίου δήμου των Αλών Αιξωνίδων (σημερινές Δ.Ε. Βούλας -Βουλιαγμένης) και ίσως το επισημότερο ιερό τον Απόλλωνος στην Αττική. Αποτελείται από τον σηκό, μια απλή ορθογωνική αίθουσα, με διαστάσεις Ι0,80μ. Χ 6,00μ., της οποίας η είσοδος βρίσκεται στο κέντρο της ανατολικής της πλευράς και την περίσταση.
Ο ναός, λόγω της θεμελίωσης του στην αμμώδη παραλία και της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, κατακλύζονταν από υπόγεια ύδατα με αποτέλεσμα να υποστεί σημαντικές φθορές. Η μελέτη αποστράγγισης που εφαρμόστηκε, μετά από έγκριση του ΥΠΠΟΤ και οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν το 2011 υπό την επίβλεψη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και τη χρηματοδότηση της «ΑΣΤΉΡ ΠΑΛΑΣ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ ΑΞΕ», είχαν σαν αποτέλεσμα τη σωτηρία του μνημείου και την ανάδειξη του.
Σηκός
Σώζονται οι τοίχοι και των τεσσάρων πλευρών του. όμως μόνο στο βόρειο τοίχο διατηρείται το αρχαϊκό πολυγωνικό σύστημα τοιχοποιίας που ανήκει στην αρχική φάση της οικοδόμησης του. Στους τοίχους των υπολοίπων πλευρών διακρίνονται διάφοροι τροποί κτισίματος που μαρτυρούν τη συνεχή χρήση του ναού στο πέρασμα των χρόνων. Το δάπεδο του είναι κατασκευασμένο από πλάκες τιτανόλιθου, ιδιαίτερα επιμελημένης κατασκευής. Σε μεταγενέστερη φάση ο τοίχος χωρίζει το σηκό σε δυο μέρη.
Μέσα στο σηκό σώζονται:
Α. Τα τρία μαρμάρινα βάθρα στα οποία ήταν τοποθετημένα τα αγάλματα των Θεών που συλλατρεϋονταν, δηλαδή του Απόλλωνος, της Λητούς και της Αρτέμιδος. Στα δύο ακριανά σώζεται η επιγραφή ΗΑΛΑΙΕΙΣ ΑΝΕΘΕΣΑΝ
Β. Ο μαρμάρινος θρόνος του ιερέα του ναού.
Γ. Η μαρμάρινη τράπεζα προσφορών η οποία φέρει επιγραφή που αναφέρεται στην επισκευή του ναου κατά τον 4ο αι.π.Χ., όταν ιερέας του ναού ήταν ο Πολύστρατος.
Περίσταση
Ο ναός περιβάλλεται από κιονοστοιχία με αράβδωτους κίονες, έξι στις μακριές και τέσσερις στις στενές του πλευρές. Οι κίονες είναι μεμονωμένοι δηλαδή στηρίζονται σε λίθινες τετράγωνες βάσεις που δεν συνδέονται ούτε μεταξύ τους ούτε με το σηκό.
Βωμός
Μπροστά από την είσοδο του ναού βρίσκεται βωμός ορθογωνίου σχήματος με διαστάσεις 4.25μ.Χ2.55μ. Τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα που διαθέτουμε βοηθούν να αναπαραστήσουμε τη δομή του.
Εν τω μεταξύ, μια ερώτηση από βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ προς τους υπουργούς Οικονομικών και Παιδείας για την τύχη του αρχαίου ναού του Απόλλωνος Ζωστήρος που βρίσκεται εντός του ακινήτου του Αστέρα Βουλιαγμένης που πωλείται, έφερε στο φως μια συγκλονιστική ιστορία.
Στην ερώτησή τους οι βουλευτές ρωτούν τους συναρμόδιους υπουργούς εάν είναι σε γνώση τους η ύπαρξη του εν λόγω αρχαίου ναού εντός του προς εκποίηση ακινήτου στον Αστέρα Βουλιαγμένης, και αν ναι, γιατί έχουν επιτρέψει την προώθηση της διαδικασίας εκποίησης του ακινήτου αυτού παρά τις αντίθετες προβλέψεις των παραπάνω αναφερομένων διατάξεων.
Επίσης ρωτούν σε ποιες ενέργειες προτίθενται να προβούν, ώστε να σταματήσει άμεσα κάθε διαδικασία εκποίησης του αρχαιολογικού χώρου του ναού του «Απόλλωνος Ζωστήρος» (αρχαίου ναού και των υποδομών που τον συνοδεύουν), καθώς και του δάσους και της παραλίας με τα οποία ήταν από την αρχαιότητα συνδεδεμένος. Παράλληλα, ζητούν να ενημερωθούν για τα μέτρα στα οποία προτίθενται γενικότερα να προχωρήσουν, ώστε να αποτραπεί άμεσα η εκποίηση και άλλων ακινήτων εντός των οποίων βρίσκονται ανεκτίμητης αξίας για την πολιτιστική μας κληρονομιά αρχαία μνημεία, όπως για παράδειγμα η περιοχή ΑΣΤΕΡΙΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ που με γνωμοδότηση του Υ.Π.Π.Ο. έχει χαρακτηρισθεί ως χώρος «αρχαιολογικής αξίας» που χρήζει απόλυτης προστασίας.
Από την κυβέρνηση απαντούν ότι ο «Αστέρας» πωλείται, όχι όμως και ο ναός. Πρόκειται για το σημαντικό ιερό του Απόλλωνα Ζωστήρα, το οποίο βρίσκεται στην πλαζ του ξενοδοχείου της Βουλιαγμένης -κυριολεκτικά μέσα στην άμμο- ένας εξαιρετικός ναός με μεγάλη ιστορία, ο οποίος μάλιστα έχει αναστηλωθεί.
