Ἀδελφοί μου καί τέκνα μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
«Μυστήριον ξένον ὁρῶ καὶ παράδοξον».
Ξένο καί παράδοξο μυστήριο
γνωρίζουν σήμερα οἱ ἀνθρώπινες αἰσθήσεις.
Ἡ γιορτή αὐτή ξεπερνᾷ
τίς ἀντιληπτικές ἱκανότητες τοῦ νοῦ.
Ἡ βίωσή της μᾶς εἰσάγει,
στίς δυνατότητες ἑνός ἄλλου τρόπου ζωῆς.
Αὐτό πού ζοῦμε σήμερα καί τό ἀποκαλοῦμε ζωή,
εἶναι ὁ τρόπος, πού ἕνας μεθυσμένος βλέπει τόν κόσμο.
Ὅλα τόσο ἀληθινά καί ὑπαρκτά γύρω μας,
ἀλλά καί τόσο παραμορφωμένα καί στρεβλά,
λόγω τοῦ μεθυσμένου-σκοτισμένου νοῦ μας.
Πῶς νά κατανοήσουμε λοιπόν
τό μυστήριο τῆς γιορτῆς;
Τήν ἀπάντηση τήν δίνει ἕνα τροπάριο τοῦ κανόνα τῆς ἑορτῆς:
«Ἐκ νυκτὸς ἔργων, ἐσκοτισμένης πλάνης
ἱλασμὸν ἡμῖν Χριστὲ τοῖς ἐγρηγόρως».
«Γρήγορα νά ἐξέλθουμε
ἀπό τή νύχτα τῆς ἐσκοτισμένης πλάνης μας,
μέ μετάνοια στό Χριστό».
Τότε τό μυστήριο τῆς ἑορτῆς
θά ἀρχίζει νά ἀποκαλύπτεται.
Στήν πορεία μας αὐτή νά ἀκολουθήσουμε,
ὡς συνοδοιπόροι τούς Θεοφόρους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας,
πού μέ τήν ἁγιοπνευματική Θεολογία Τους,
μᾶς εἰσάγουν σέ ἕνα ἑορταστικό πανηγύρι.
Γράφει ὁ Ἅγιος «Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος:
«Ὁ τόσο μεγάλος καί τέτοιας δόξας Κύριος ἐπεθύμησε μία πόρνη.
Πόρνη ἐπεθύμησε ὁ Θεός;Ναί, πόρνη.
Τήν φύση τήν δική μας λέγω. Πόρνη ἐπεθύμησε ὁ Θεός;
Καί ὁ μέν ἄνθρωπος, ἐάν ἐπιθυμήσει πόρνη, καταδικάζεται,
ὁ δέ Θεός ἐπεθύμησε πόρνη;
Καί πολύ μάλιστα. Ὁ ἄνθρωπος ἐπιθυμεῖ πόρνη, γιά νά γίνει
πόρνος,ἀλλά ὁ Θεός ἐπιθυμεῖ πόρνη, γιά νά καταστήσει παρθένο
τήν πόρνη.Ὁ τόσο μεγάλος καί τέτοιας δόξας ἐπεθύμησε πόρνη;
Καί γιατί; Γιά νά γίνει Νυμφίος.
Τί κάνει; Δέν στέλνει πρός αὐτήν
κανέναν ἀπό τούς δούλους,
δέν στέλνει Ἀρχάγγελο, δέν στέλνει τά Χερουβείμ,
δέν στέλνει τά Σεραφείμ,
ἀλλά αὐτός ὁ ἴδιος παραβρίσκεται ὡς ἐρωτευμένος.
Ἐπεθύμησε πόρνη καί τί κάνει;
Δέν τήν ἀνεβάζει ἐπάνω.
Διότι δέν ἤθελε πόρνη στόν οὐρανό νά ἀνεβάσει,
ἀλλά κατεβαίνει αὐτός κάτω.
Ἐπειδή αὐτή δέν μποροῦσε νά ἀνεβεῖ ἐπάνω, αὐτός κατέβηκε κάτω.
Πρός τήν πόρνη ἔρχεται καί δέν ντρέπεται.
Ἔρχεται στήν καλύβα της.
Τήν βλέπει νά εἶναι μεθυσμένη.
Καί πῶς ἔρχεται;
Ὄχι μέ γυμνή τή θεϊκή Οὐσία,
ἀλλά γίνεται αὐτό ἀκριβῶς, πού ἦταν ἡ πόρνη,
ὄχι στήν προαίρεση,
ἀλλά στή φύση γίνεται αὐτό, γιά νά μήν πτοηθεῖ, ὅταν τόν δεῖ,
γιά νά μήν ἀποδημήσει, γιά νά μήν φύγει.
Ἔρχεται πρός τήν πόρνη καί γίνεται ἄνθρωπος.
Καί πῶς γίνεται;
Σέ μήτρα κυοφορεῖται.
Αὐξάνεται γιά λίγο καί ἀναμιγνύεται μέ ἀνθρώπους.
Βρίσκει τήν ἀνθρώπινη φύση γεμάτη μέ πληγές,
καί φορτωμένη μέ δαιμόνια καί τί κάνει;
Προσέρχεται σέ αὐτήν.
Τί φοβᾶστε;
Δέν εἶμαι κριτής, ἀλλά ἰατρός
«δέν ἦλθα, γιά νά κρίνω τόν κόσμο,
ἀλλά γιά νά σώσω τόν κόσμο» (Ἰωαν 12, 47).
Κείτεται μέσα σέ φάτνη αὐτός,
πού βαστάζει τήν οἰκουμένη
καί σπαργανώθηκε αὐτός, πού φροντίζει γιά ὅλα.
Ἔρχονται μάγοι καί προσκυνοῦν,
ἔρχεται ὁ τελώνης καί γίνεται εὐαγγελιστής,
ἔρχεται πόρνη καί γίνεται παρθένος,
ἔρχεται Χαναναία καί ἀπολαμβάνει φιλανθρωπία.
Αὐτό εἶναι τό χαρακτηριστικό τοῦ ἐρωτευμένου,
τό νά μήν ἀπαιτεῖ εὐθύνες γιά τά ἁμαρτήματα,
ἀλλά νά συγχωρεῖ τά σφάλματα.
Καί τί κάνει;
Λαμβάνει αὐτήν καί τήν κάνει σύντροφο.
Καί τί τῆς δίνει;
Δακτυλίδι.
Ποιό;
Τό Πνεῦμα τό Ἅγιον.
Ὅπως λέγει ὁ Παῦλος: «ὁ Θεός πού εἶναι μαζί μας,
διαβεβαιώνει ἐμᾶς,
αὐτός πού μᾶς σφράγισε καί μᾶς ἔδωσε τόν ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος».
(Β’ Κορ, α, 21-22).
Πνεῦμα δίνει σέ αὐτή.
Ἔπειτα λέγει:
«Δέν σέ ἐφύτευσα σέ παράδεισο;».
Λέγει «ναί».
«Καί πῶς ἀπό ἐκεῖ ἐξέπεσες;»
«Ἦλθε ὁ διάβολος καί μέ πῆρε ἀπό τόν παράδεισο».
«Νά, ἐγώ σέ φυτεύω μέσα μου, ἐγώ σέ βαστάζω».
Γιά αὐτό λέγει: «ἐγώ εἶμαι ἡ ρίζα καί ἐσεῖς τά κλήματα».
«Ἀλλά εἶμαι ἁμαρτωλή καί ἀκάθαρτη».
«Μήν σέ ἀπασχολεῖ, εἶμαι γιατρός,
Ξέρω, γνωρίζω τό δικό μου σκεῦος, ξέρω πώς διαστράφηκε,
τό ξαναπλάθω μέ λουτρό ἀναγέννησης ».
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος τονίζει:
«Νά γίνουμε, ὅπως ὁ Χριστός,ἐπειδή καί ὁ Χριστός ἔγινε ὅπως ἐμεῖς.
Νά γίνουμε θεοί γιά Αὐτόν,
ἐπειδή κι’ Ἐκεῖνος ἔγινε, γιά ἐμᾶς ἄνθρωπος.
Προσέλαβε τό χειρότερο,
γιά νά δώσει τό καλύτερο.Ἐπτώχευσε,
γιά νά πλουτήσουμε ἐμεῖς, ἀπό τή πτωχεία Ἐκείνου.
Δούλου μορφή ἔλαβε, γιά νά λάβουμε ἐμεῖς τήν ἐλευθερία.
Κατέβηκε, γιά νά ὑψωθοῦμε. Δοκίμασε πειρασμό, γιά νά νικήσουμε τόν πειρασμό.
Ἀτιμάσθηκε, γιά νά δοξασθοῦμε. Πέθανε, γιά νά σώσει.
Ἀνέβηκε, γιά νά ἀνεβάσει πρός Αὐτόν,
αὐτούς πού κείτονταν κάτω στήν ἁμαρτία.
Γεννήθηκε μέν ὡς ἄνθρωπος,
ἀλλά καί ἔχει γεννηθεῖ ἀπό τόν Θεόν Πατέρα.
Ἀπό γυναίκα μέν, ἀλλά ταυτόχρονα καί Παρθένο.
Τοῦτο ἀνθρώπινο, ἐκεῖνο θεῖο
Ἀπάτωρ ἐδῶ στήν κατά σάρκα γέννηση,
ἀλλά καί ἀμήτωρ ἐκεῖ στήν ἄχρονη γέννηση άπό τόν Θεό Πατέρα.
Ὅλο αὐτό εἶναι θεότητος γνώρισμα.
Κυοφορήθηκε μέν,
ἀλλά ἀναγνωρίσθηκε ἀπό Προφήτη, τόν Πρόδρομο.
Σπαργανώθηκε μέν ὡς βρέφος,
ἀλλά βγάζει τά ἐντάφια σπάργανα, ὅταν ἀναστήθηκε.
Στήν φάτνη μέν ἀνακλήθηκε,
ἀλλά δοξάστηκε ἀπό ἀγγέλους καί ἀπό ἀστέρι κηρύχθηκε,
καί ἀπό μάγους προσκυνήθηκε.
Πῶς λοιπόν προσκρούεις στά ὁρατά
καί δέν βλέπεις τά νοητά;
Φυγαδεύτηκε μέν στήν Αἴγυπτο,
ἀλλά φυγαδεύει τά εἴδωλα τῶν Αἰγυπτίων.
Δέν εἶχε ἐμφάνιση, οὔτε κάλλος,
ἀλλά κατά τόν Δαβίδ ἦταν ὁ πιό ὡραῖος ἀπό τούς ἀνθρώπους.
Βαπτίστηκε μέν ὡς ἄνθρωπος,
ὄχι ἐπειδή εἶχε ἀνάγκη ἀπό καθαρισμό,
ἀλλά γιά νά ἁγιάσει τά ὕδατα,
καί ἁμαρτίες ἔλυσε, ὡς Θεός.
Ἐπειράσθη, ὡς ἄνθρωπος,
ἀλλά νίκησε, ὡς Θεός.»
Στό ἀποκορύφωμα τῆς ἑορταστικῆς του Θεολογίας
τονίζει καί πάλιν ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος:
«Βλέπω ἐκείνη, πού γέννησε.
Βλέπω κι Ἐκεῖνον, πού γεννήθηκε.
Ἀλλά τόν τρόπο τῆς γεννήσεως, δέν μπορῶ νά τόν καταλάβω.
Ὅπου θέλει ὁ Θεός νικῶνται οἱ φυσικοί νόμοι.
Ἔτσι ἔγινε κι’ ἐδῶ.
Παραμερίστηκε ἡ φυσική τάξη καί ἐνήργησε ἡ θεία θέληση.
Πόσο ἀνέκφραστη εἶναι ἡ εὐσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ!
Ὁ προαιώνιος Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁ ἄφθαρτος καί ἀόρατος καί ἀσώματος,
κατοίκησε μέσα στό φθαρτό καί ὁρατό σῶμα μας
Γιά ποιό λόγο;
Ἐπειδή ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι
πιστεύουμε περισσότερο σ’
ὅ,τι βλέπουμε, παρά σ’ ὅ,τι ἀκοῦμε.
Ἔτσι δέν πιστεύαμε στόν ἀόρατο ἀληθινό Θεό,
ἀλλά λατρεύαμε ὁρατά εἴδωλα, μέ μορφή ἀνθρώπων.
Δέχτηκε λοιπόν ὁ Θεός νά παρουσιαστεῖ μπροστά μας,
μέ ὁρατή μορφή ἀνθρώπου,
γιά νά διαλύσει μ’ αὐτόν τόν τρόπο κάθε ἀμφιβολία,
γιά τήν ὕπαρξή Του.
Κι ὕστερα, ἀφοῦ μᾶς διδάξει,
μέ τήν αἰσθητή καί ἀναμφισβήτητη παρουσία Του,
νά μᾶς ὁδηγήσει εὔκολα στήν ἀληθινή πίστη,
στ’ ἀόρατα καί ὑπερφυσικά.
Κατάπληξη μέ γεμίζει τό θαῦμα!
Τί ἄλλο μένει νά πῶ;
Δημιουργό καί φάτνη βλέπω… Βρέφος καί σπάργανα…
Λεχώνα παρθένα, περιφρονημένη.
Φτώχεια πολλή… Ἀνέχεια πολλή…
Εἶδες ὅμως;
Τί πλοῦτος μέσα στή μεγάλη φτώχεια;
Ὁ Πλούσιος ἔγινε φτωχός γιά χάρη μας.
Δέν ἔχει οὔτε κρεβάτι οὔτε στρῶμα.
Μέσα σέ ταπεινό παχνί Τόν ἔχουν ἀποθέσει…
Ὤ, φτώχεια, πλούτου πηγή!
Ὤ, πλοῦτε ἀμέτρητε, κρυμμένε μές στή φτώχεια!
Μέσα στή φάτνη κείτεσαι καί τήν οἰκουμένη σαλεύεις.
Μέσα σέ σπάργανα τυλίγεσαι καί σπᾶς τά δεσμά τῆς ἁμαρτίας.
Λέξη ἀκόμα δέν ἄρθρωσες καί δίδαξες στούς μάγους τή Θεογνωσία.
Τί νά πῶ καί τί νά λαλήσω;
Νά Βρέφος σπαργανωμένο!
Νά ἡ Μαρία, Μητέρα καί Παρθένος μαζί!
Νά ὁ Ἰωσήφ, πατέρας τάχα τοῦ Παιδιοῦ!
Ἐκείνη ή γυναίκα, αὐτός ὁ ἄνδρας
Νόμιμες οἱ ὀνομασίες, ἀλλά μέ ἄλλο περιεχόμενο.
…Καί ἦρθαν οἱ βασιληάδες,
νά προσκυνήσουν τόν ἐπουράνιο Βασιληά τῆς δόξας.
Ἦρθαν οἱ στρατιῶτες, νά ὑπηρετήσουν τόν Ἀρχιστράτηγο τῶν οὐράνιων Δυνάμεων.
Ἦρθαν οἱ γυναῖκες νά προσκυνήσουν Ἐκεῖνον,
πού μετέβαλε τίς λύπες τῆς γυναίκας σέ χαρά.
Ἦρθαν οἱ παρθένες νά προσκυνήσουν Ἐκεῖνον,
πού δημιούργησε τούς μαστούς καί τό γάλα,
καί τώρα θηλάζει ἀπό Μητέρα Παρθένο.
Ἦρθαν τά νήπια νά προσκυνήσουν Ἐκεῖνον, πού ἔγινε νήπιο,
γιά νά συνθέσει δοξολογικό ὕμνο «ἀπό τά στόματα τῶν νηπίων» (Ψαλμ. 8:3).
Ἦρθαν τά παιδιά νά προσκυνήσουν Ἐκεῖνον,
πού ἡ μανία τοῦ Ἡρώδη τά ἀνέδειξε σέ πρωτομάρτυρες.
Ἦρθαν οἱ ποιμένες νά προσκυνήσουν τόν καλό Ποιμένα,
πού θυσίασε τή ζωή Του γιά χάρη τῶν προβάτων.
Ἦρθαν οἱ ἱερεῖς νά προσκυνήσουν Ἐκεῖνον,
πού ἔγινε ἀρχιερέας, ὅπως ὁ Μελχισεδέκ (Ἐβρ. 5:10).
Ἦρθαν οἱ δοῦλοι νά προσκυνήσουν Ἐκεῖνον,
πού πῆρε μορφή δούλου, γιά νά μετατρέψει
τή δουλεία μας σ’ ἐλευθερία.
Ἦρθαν οἱ ψαράδες νά προσκυνήσουν Ἐκεῖνον,
πού τούς μετέβαλε σέ «ψαράδες ἀνθρώπων» (Ματθ. 4:19).
Ἦρθαν οἱ τελῶνες νά προσκυνήσουν Ἐκεῖνον,
πού ἀπό τούς τελῶνες ἀνέδειξε εὐαγγελιστή.
Ἦρθαν οἱ πόρνες νά προσκυνήσουν Ἐκεῖνον,
πού παρέδωσε τά πόδιά Του στά δάκρυα μιᾶς πόρνης.
Ἦρθαν ὅλοι οἱ ἁμαρτωλοί νά δοῦν τόν Ἀμνό τοῦ Θεοῦ,
πού σηκώνει στούς ὤμους Του τήν ἁμαρτία τοῦ κόσμου:
Οἱ μάγοι, γιά νά Τόν προσκυνήσουν, οἱ ποιμένες, γιά νά Τόν δοξολογήσουν,
οἱ τελῶνες, γιά νά Τόν κηρύξουν,
οἱ πόρνες, γιά νά Τοῦ προσφέρουν μύρα,
ἡ Σαμαρείτισσα, γιά νά ξεδιψάσει,
ἡ Χαναναία, γιά νά εὐεργετηθεῖ.»
«Μυστήριον ξένον ὁρῶ καὶ παράδοξον».
Ὅλοι σήμερα καλούμεθα σέ αὐτό τό μυστήριο, νά λάβουμε μέρος,
ἀρκεῖ νά δεχθοῦμε τίς προϋποθέσεις,
μέσα στίς ὁποῖες λειτουργεῖ ἡ ἑορτή.
Χωρίς μάτια δέ μποροῦμε νά δοῦμε τό φῶς,
καί χωρίς πνευματικά μάτια
θά παραμένουμε στό περιθώριο καί στόν διάκοσμο τῆς ἑορτῆς.
«Ἐκ νυκτὸς ἔργων, ἐσκοτισμένης πλάνης
ἱλασμὸν ἡμῖν Χριστὲ τοῖς ἐγρηγόρως».
«Γρήγορα νά ἐξέλθουμε
ἀπό τή νύχτα τῆς ἐσκοτισμένης πλάνης μας ,
μέ μετάνοια στόν Χριστό».
Ἀδελφοί μου καί τέκνα μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Εὔχομαι ἐκ βαθέων ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός,
νά ὁδηγεῖ καθημερινά τίς καρδιές μας,
μέσα στό φῶς τῆς ἰδικῆς Του γνώσεως
καί στό πανηγύρι τῆς ἀτελευτήτου εὐφροσύνης Του.
Ὁ Ἐπίσκοπός Σας καί Ποιμενάρχης Σας.
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
