Στην τελική ευθεία για το δημοψήφισμα που θα αποφασίσει την ανεξαρτησία της Σκωτίας απο την Αγγλία, με της δύο αντίπαλες πλευρές να ρίχνονται με όλες τις δυνάμεις τους στον αγώνα για να πείσουν τους αρκετούς αναποφάσιστους ψηφοφόρους που μπορεί να κρίνουν και το τελικό αποτέλεσμα, καθώς οι δημοσκοπήσεις αποκαλύπτουν ισοπαλία.
Το δημοψήφισμα καλεί τους πολίτες σε ένα απλό ερώτημα: Πρέπει η Σκωτία να είναι ανεξάρτητη.
Όπως διαβάζομαι στο sofokleousin η καμπάνια άρχισε υπέρ της ανεξαρτητοποίησης, έμοιαζε σαν κακόγουστο αστείο. Αλλά οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυτό που πολλοί πίστευαν ότι είναι αδύνατο, μπορεί να συμβεί, και το Ηνωμένο Βασίλειο όπως το ξέραμε να μην συνεχίσει να υπάρχει. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον επιθυμεί η Σκωτία να παραμείνει μέρος ενός αδιαίρετου Ηνωμένου Βασιλείου, με την Βόρεια Ιρλανδία. Δηλώνει ότι πρόκειται για μια παράλογη απόφαση των Σκωτσέζων και ότι η παραμονή στο Ηνωμένο Βασίλειο θα τους προσφέρει ασφάλεια και ανάπτυξη. «Δεν υπάρχει επιστροφή» τονίζει.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός χαρακτήρισε μάλιστα «άλμα στο άγνωστο το «ναι» στην ανεξαρτησία» καλώντας του πολίτες να μην το κάνουν. «Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μια χώρα πολύτιμη και ιδιαίτερη. Αυτό είναι που διακυβεύεται. Συνεπώς ας μην αφήσουμε καμιά αμφιβολία στους Σκωτσέζους θέλουμε απελπισμένα να μείνετε δεν θέλουμε να διαλυθεί αυτή η οικογένεια εθνών», έγραψε ο Κάμερον στην αγγλική εφημερίδα «Ντέιλι Μέιλ» και πρόσθεσε πως «αν το Ηνωμένο Βασίλειο διαλυθεί, διαλύεται για πάντα. Η επιλογή που σας προσφέρεται είναι συνεπώς ξεκάθαρη: ένα άλμα στο άγνωστο με το 'Ναι' ή ένα καλύτερο μέλλον για τη Σκωτία με το Όχι»! Ο συντηρητικός πρωθυπουργός προσθέτει πως ψηφίζοντας «όχι» οι Σκωτσέζοι θα παραμείνουν στην ένωση, αλλά με ενισχυμένες αρμοδιότητες για το κοινοβούλιο του Εδιμβούργου, όσον αφορά το δανεισμό, τους φόρους και τις δαπάνες.
Ο πρωθυπουργός της Σκωτίας κάνει έκκληση για «ναι» στο δημοψήφισμα
Η κυβέρνηση της Σκωτίας, επικεφαλής της οποίας είναι το Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα, δηλώνει ότι πρόκειται για την ευκαιρία μιας γενιάς να δώσει στους πολίτες την ευκαιρία να ελέγξουν τις αποφάσεις που τους αφορούν. «Ενα "ναι" στο δημοψήφισμα σημαίνει ότι το μέλλον της Σκωτίας εναποτίθεται στα δικά μας χέρια», αναφέρουν κυβερνητικά στελέχη και προσθέτουν ότι στο εξής η ζωή θα είναι καλύτερη και δικαιότερη για τους πολίτες.
Ο εκλεγμένος πρωθυπουργός της Σκωτίας, Άλεξ Σάλμοντ, κάλεσε τους Σκωτσέζους να υποστηρίξουν την ανεξαρτησία της περιοχής και τον διαχωρισμό της από τη Μεγάλη Βρετανία. «Ξυπνήστε το πρωί της Παρασκευής, την πρώτη ημέρα μιας καλύτερης χώρας. Ξυπνήστε γνωρίζοντας πως εσείς το καταφέρατε αυτό – εσείς το κάνατε να συμβεί», ανέφερε σε μήνυμά του προς τους ψηφοφόρους ο Σάλμοντ.
Παράλληλα ζητεί από τους ψηφοφόρους να αγνοήσουν τα «όλο και πιο παράλογα σενάρια καταστροφολογίας» και να εμπιστευτούν το ένστικτό τους. «Κάθε χώρα δεν κάνει λάθη; Ναι. Υπάρχουν προκλήσεις τις οποίες θα πρέπει να ξεπεράσει η Σκωτία; Αναμφίβολα. Ωστόσο η ερώτησή μου είναι η εξής: ποιος μπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα σε αυτές τις προκλήσεις εάν όχι εμείς οι ίδιοι; Θα πρέπει να εμπιστευτούμε τους εαυτούς μας. Θα πρέπει να έχουμε μεταξύ μας εμπιστοσύνη». Η Σκωτία θα μπορούσε να αποτελέσει μια «παγκόσμια επιτυχία, φάρος της οικονομικής ανάπτυξης και πρωταθλητής της κοινωνικής δικαιοσύνης», είπε.
Στο νήμα θα κριθεί το αποτέλεσμα
Οι μέχρι στιγμής δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η διαφορά μεταξύ του «Ναι» και του «Όχι» είναι πολύ μικρή και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα κριθεί στο νήμα. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το «όχι» στο δημοψήφισμα έχει πάρει προβάδισμα τεσσάρων μονάδων. Ωστόσο κανείς δεν μπορεί ευκολία το χέρι του στη «φωτιά», αναφορικά με το τελικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, καθώς υπάρχουν 600.000 αναποφάσιστοι.
Σύμφωνα με τους επιτελείς των Ενωτικών, η πλειοψηφία των αναποφάσιστων επιλέγει το «όχι» και τη σταθερότητα. Ωστόσο επισημαίνουν πως οι πολίτες που επιλέγουν το «όχι», δεν το κοινοποιούν υπό τον φόβο των φανατικών Εθνικιστών, οι οποίοι επιτίθενται εναντίον όλων όσων δεν συμφωνούν μαζί τους, με προπηλακίσεις και κατηγορίες για προδοσία αλλά και απειλές για τους ίδιους και τις οικογένειες τους.
Τα σενάρια για την επόμενη μερά
Στην αρχή οι αγορές υποεκτίμησαν ή καλύτερα αγνόησαν τη σοβαρότητα της πολιτικής μάχης στη Σκωτία και την κρισιμότητα των εξελίξεων για τη Μεγάλη Βρετανία. Ωστόσο, μετά τις πρώτες δημοσκοπήσεις που το "Ναι" για την απόσχιση της Σκωτίας έδειχνε να κερδίζει έφαδος, οι επενδυτές πήραν το μήνυμα και αντίκτυπος στην αγορά ήταν άμεσος με τη στερλίνα να υποχωρεί και την αβεβαιότητα και τον φόβο να εκτοξεύονται στα Χρηματιστήρια. Τώρα οι επενδυτές αγωνίζονται να υπολογίσουν και να ενσωματώσουν στις αποτιμήσεις των μετοχών τον αντίκτυπο του debate καθώς και την πιθανότητα απόσχισης της Σκωτίας με ότι αυτό συνεπάγεται τόσο για την ίδια όσο και για την υπόλοιπη Μεγάλη Βρετανία, καθώς και τις πολιτικές επιπτώσεις στην κυβέρνηση Κάμερον.
Αρχικώς οι αγορές δείχνουν να διατηρούν ως βασικό τους σενάριο την επικράτηση του «Οχι». Σε περίπτωση που επικρατήσει το «Ναι», πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι θα επέλθει βραχυπρόθεσμα ένα χάος, με τη στερλίνα και τα κρατικά ομόλογα να δέχονται ασφυκτική πίεση.
Η Societe Generale κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, προειδοποιώντας ότι εάν οι πολίτες της Σκωτίας ψηφίσουν υπέρ της ανεξαρτησίας, τότε το νόμισμα του Ηνωμένου Βασιλείου θα βυθιστεί στην άβυσσο. Τα γεγονότα που μπορεί να ακολουθήσουν έπειτα από μια ψήφο υπέρ της ανεξαρτησίας θα είναι τόσο απρόβλεπτα και ανεξέλεγκτα όσο αυτά στο τέλος της δεκαετίας του 1980 στην Ανατολική Ευρώπη, που οδήγησαν στην κατάρρευση της ΕΣΣΔ, ανέφεραν αναλυτές της Societe Generale. Αν πάντως επικρατήσει το «Οχι», αρχικώς οι αγορές θα επιδοθούν σε ένα «ράλι ανακούφισης», που θα αντιστρέψει τις πωλήσεις που δέχθηκε η στερλίνα, αλλά και άλλα περιουσιακά στοιχεία.
Η πιο καταστροφική δύναμη για τη στερλίνα, αλλά και για την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου, θα προέλθει, όπως εκτιμάται, από την αβεβαιότητα που θα ανακύψει λόγω της αναπόφευκτα παρατεταμένης και πολυτάραχης περιόδου των διαπραγματεύσεων προκειμένου να προσδιοριστούν ποιο θα είναι το νόμισμα που θα ήθελε (ή θα μπορούσε) να χρησιμοποιήσει μια ανεξάρτητη Σκωτία, πόσο από το υφιστάμενο κρατικό χρέος του Ηνωμένου Βασιλείου θα αναλάβει η Σκωτία και πώς θα διαχωριστούν τα σχετικά στοιχεία ενεργητικού, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου της Βόρειας Θάλασσας.
O Albert Edwards, στρατηγικός αναλυτής της γαλλικής τράπεζας, προειδοποιεί ότι ενδεχόμενη ανεξαρτησία της Σκωτίας, θα σημάνει σημαντική επιδείνωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, στο 8,5% του ΑΕΠ, γεγονός που θα ασκήσει πίεση στη στερλίνα, καθώς οι επενδυτές θα σπεύσουν να αποσύρουν κεφάλαια.
Αναφορικά με το μελλοντικό νόμισμα μιας ανεξάρτητης Σκωτίας αναλυτές της Saxo Bank σημειώνουν τις εξής επιλογές:
Πρώτον, νομισματική ένωση με το Ηνωμένο Βασίλειο, με παραχώρηση όμως της δημοσιονομικής πολιτικής της στη Βρετανία, ώστε να αποφευχθεί, όπως αναφέρεται, ένας ακόμη νομισματικός Φρανκενστάιν, ο οποίος θα έχει μια αλλόκοτη ομοιότητα με το ευρώ.
Δεύτερον, στερλινοποίηση. Αυτή η λύση έχει εφαρμοστεί στον Παναμά και στο Μαυροβούνιο. Στην ουσία, όποιο νομισματικό καθεστώς και αν υιοθετήσει η Σκωτία, οι τράπεζές της θα πρέπει να μετακομίσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου δεν θα έχουν πλέον νομικά δικαιώματα να εκδίδουν γραμμάτια.
Τρίτον, ένα νέο νόμισμα, αλλά σε αυτή την περίπτωση οι Σκωτσέζοι θα πρέπει να συνηθίσουν σε έναν πολύ πιο ακριβό δανεισμό, ενώ θα υπάρξει τεράστια διαρροή κεφαλαίων και θα πληγούν οι εξαγωγείς.
Τέταρτον, ένταξη στο ευρώ. Αυτή η επιλογή μοιάζει με την πρώτη, μόνο που θεωρείται χειρότερη.
Ετοιμες για «μετανάστευση» οι τράπεζες
Οι διοικήσεις τραπεζικών κολοσσών όπως η Royal Bank of Scotland και τα Lloyds Banking Group έχουν ήδη κάνει σαφές ότι ότι στην περίπτωση ανεξαρτητοποίησης της Σκωτίας θα "μεταναστεύσουν" τις έδρες τους σε άλλες χώρες. Η Royal Bank of Scotland και η Standard Life μπορεί να βρεθούν να εδρεύουν σε ένα νέο κυρίαρχο κράτος, με μεγάλα ερωτηματικά σχετικά με το νόμισμα, το ρυθμιστικό πλαίσιο και τη στήριξη από την κεντρική τράπεζα.
Μέχρι τώρα, Lloyds και RBS απέφευγαν να εμπλακούν στην ευρύτερη συζήτηση και να αποκαλύψουν τα σχέδιά τους. Οι δύο τράπεζες είναι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις της Σκωτίας, αλλά ο μεγαλύτερος πελάτης τους δεν είναι άλλος από την βρετανική κυβέρνηση.
«H RBS πιστεύει ότι θα ήταν αναγκαία η αλλαγή έδρας» αναφέρει η σχετική χρηματιστηριακή ανακοίνωση και συμπληρώνει: «Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία είναι θέμα του λαού της Σκωτίας. Η Σκωτία ήταν η πατρίδα της RBS από το 1727. Η RBS σκοπεύει να διατηρήσει σημαντικό επίπεδο των δραστηριοτήτων της και απασχόλησης στην Σκωτία για να στηρίξει τους πελάτες της και τις δραστηριότητες όλης της τράπεζας».
Στην ετήσια έκθεσή της, η RBS είχε επισημάνει ότι υπάρχουν «ουσιαστικές αβεβαιότητες» που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την πιστοληπτική της αξιολόγηση σε περίπτωση επικράτησης του «Ναι». Μεταξύ των αβεβαιοτήτων αναφέρει τις «δημοσιονομικές, νομισματικές, νομικές και ρυθμιστικές» αλλαγές με τη δημιουργία ενός νέου κράτους.
Η Lloyds Banking Group επιβεβαίωσε με τη σεριά της ότι θα προχωρήσει σε αλλαγή έδρας από το Εδιμβούργο στο Λονδίνο σε περίπτωση νίκης του «Ναι». Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Standard Life, που ιδρύθηκε το 1825, και καταστρώνει σχέδια έκτακτης ανάγκης, να μετακινήσει αλλού τις δραστηριότητές της εάν οι ψηφοφόροι ψηφίσουν υπέρ της ανεξαρτησίας. Η Σκωτία αντιστοιχεί στο 8,4% του πληθυσμού των 63 εκατομμυρίων του Ηνωμένου Βασιλείου.
Από τις κύριες ανησυχίες των τραπεζιτών είναι το νόμισμα και το κανονιστικό – ρυθμιστικό πλαίσιο. Η σκωτσέζικη ανεξαρτησία θα μπορούσε να τους στερήσει την πρόσβαση στα κεφάλαια της Τράπεζας της Αγγλίας ως έσχατου δανειστή.
