Έρευνες από τις αποκαλύψεις της δημοσιογραφικής ομάδας ICIJ, της γερμανικής εφημερίδας Süddeutsche Zeitungγια σχετικά με τις offshore της Mossack Fonseca, ξεκινούν 76 χώρες.
Όλα ξεκίνησαν όταν δημοσιογράφοι επεξεργάστηκαν εκατομμύρια αρχεία από τους φακέλους της δικηγορικής εταιρείας Mossack Fonseca, που ειδικεύεται στην παροχή υπηρεσιών για offshore για την περίοδο 1977-2015.
Τα Panama Papers, όπως ονομάστηκε η αποκάλυψη, πρόκειται για την μεγαλύτερη διαρροή πληροφοριών στην ιστορία της δημοσιογραφίας και αποκαλύπτουν ότι πέραν των χιλιάδων ανωνύμων, πλήθος αρχηγών κρατών, πολιτικών, εκατομμυριούχοι, αστέρες των αθλητισμού, διασημότητες, εγκληματικά δίκτυα και άτομα που αποτελούν αντικείμενο διεθνών κυρώσεων έχουν προσφύγει σε εταιρείες offshore για να κρύψουν τις περιουσίες τους.
Πηγή της μεγάλης αποκάλυψης, είναι η ιστοσελίδα WikiLeaks, η οποία παρέσχε σε μία έναν τεράστιο όγκο δεδομένων: πάνω από 11,5 εκατ. έγγραφα, και πάνω από 2,6 terabytes πληροφοριών βρέθηκαν μέσω της ιστοσελίδας στα χέρια της διεθνούς κοινοπραξίας ερευνητών δημοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists), τη γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung και άλλους 107 δημοσιογραφικούς ομίλους, οι οποίοι επιδόθηκαν αμέσως στο έργο της κωδικοποίησης, ταυτοποίησης και δημοσίευσης τούτου του πολύτιμου υλικού, που πολλοί το έχουν χαρακτηρίσει «σκάνδαλο του αιώνα».
Και πως θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί αλλιώς; Σύμφωνα με τα στοιχεία 12 νυν και πρώην παγκόσμιοι ηγέτες (με δεσπόζον όνομα αυτό του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του Ισλανδού πρωθυπουργού Σιγκμούντουρ Νταβίντ Γκουνλαουγκσον, του προέδρου του Πακιστάν, αλλά και του Ουκρανού προέδρου Πέτρο Πορόσενκο και το Αργεντίνου ομολόγου του Μαουρίσιο Μάκρι), άλλοι 128 σημαίνοντες πολιτικοί, ή συγγενικά τους πρόσωπα (όπως ο πατέρας του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, ή της οικογένειας του Κινέζου προέδρου Ζι Τζινπίνγκ, Άραβες εμίρηδες κλπ), πάνω από 15,600 μεγάλες εταιρείες και «παραμάγαζα» που έστησαν προκειμένου να αποφύγουν φορολογικούς ελέγχους, όπως η UBS, η HSBC, η Commerzbank, HSH Nordbank. Συνολικά 214.000 εταιρείες και off-shore παραρτήματα/μορφώματα εμφανίζονται στα στοιχεία που απεκάλυψε η WikiLeaks.
Συνολικά από την Ελλάδα εμπλέκονται 223 εταιρείες, 64 πελάτες, 57 δικαιούχοι και 285 μέτοχοι.
Οι διαρροές περιλαμβάνουν κυρίως e-mails, αρχεία PDF, photo files και αποσπάσματα από εσωτερική βάση δεδομένων της Mossack Fonseca, ενώ, επιπλέον, οι δημοσιογράφοι διασταύρωσαν ένα μεγάλο αριθμό εγγράφων, συμπεριλαμβανομένων αντιγράφων διαβατηρίου, αποκαλύπτοντας μυστικούς ιδιοκτήτες εταιρειών και κατόχους τραπεζικών λογαριασμών σε 21 υπεράκτια κέντρα, από τη Νεβάδα έως την Σιγκαπούρη και τις Βρετανικές Παρθένους Νήσους, ακόμη και στην Κύπρο.
Οι αποκαλύψεις γίνονται με τη σημείωση ότι οι περισσότερες από τις υπηρεσίες που προσφέρει η υπεράκτια βιομηχανία είναι νόμιμες εφόσον τηρείται η σχετική νομοθεσία που τις διέπει. Όμως, όπως διευκρινίζεται, κάποια από τα έγγραφα που διέρρευσαν δείχνουν ότι τράπεζες, δικηγορικά γραφεία και άλλοι παράγοντες από τους κύκλους των offshore συχνά αποτυγχάνουν να εφαρμόσουν νομικές διαδικασίες οι οποίες να βεβαιώνουν ότι οι πελάτες τους δεν εμπλέκονται σε εγκληματικές οργανώσεις, φοροδιαφυγή ή πολιτική διαφθορά. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα στοιχεία δείχνουν ότι μεσάζοντες των offshore έχουν προστατεύσει τους εαυτούς τους και τους πελάτες τους αποκρύπτοντας ύποπτες συναλλαγές ή αλλοιώνοντας επίσημα αρχεία.
Οι αποκαλύψεις της έρευνας "Panama Papers" ανοίγουν τον ασκό του Αιόλου για την διεξαγωγή παγκόσμιων ερευνών. O Γερμανός ειδικός σε θέματα φορολογικών ερευνών, Φράνκ Βέρχαιμ, εκτιμά ότι, οι εντυπωσιακές αποκαλύψεις θα οδηγήσουν σε παγκόσμιες έρευνες. «Δεν έχουμε να κάνουμε μόνο απλά με φοροδιαφυγή αλά με "ξέπλυμα" χρήματος και άλλα εγκλήματα», δήλωσε ο Βέρχαιμ στον δημοσιογραφικό όμιλο "Funke".
Ενδεικτικά είναι όσα αποκαλύπτονται για τους «αυλικούς» του Βλαντίμιρ Πούτιν, οι οποίοι κατά κόρον χρησιμοποίησαν το δίκτυο των off-shore που τους παρείχε ο Φονσέκα, για να μεταφέρουν κρυφά χρηματικά ποσά έως και 200 εκατ. δολαρίων κάθε φορά, μέσα από πλασματικά έγγραφα, μεταχρονολογημένες διαταγές, μη εγγυημένων δανείων (μάλιστα από την Russian Commercial Bank με έδρα την Κύπρο) προκειμένου επίσης να αποκτήσουν τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης και των μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων της χώρας. Μάλιστα, ένας από αυτούς, ο Σεργκέι Ρολντίγκιν—ο οποίος μάλιστα φέρεται να έχει γνωρίσει στον Πούτιν την τωρινή του σύζυγο, Λουντμίλα—θεωρείται ότι λειτούργησε ως «βιτρίνα» για να αποκτηθούν μέσω του λογαριασμού του μεγάλα ποσοστά στη μεγαλύτερη εταιρεία οπτικοακουστικών υπηρεσιών της Ρωσίας, Video International, στην κρατική βιομηχανία παραγωγής φορτηγών Kamaz, το 3,2% της Bank Rossiya και το 15% της εταιρείας Raytar με έδρα την Κύπρο.
Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του International Consortium of Investigative Journalists, το όνομα του Σταύρου Παπασταύρου εντοπίζεται στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών Green Shamrock Foundation, Diman και Aisios. Συγκεκριμένα ο κ. Παπασταύρου ήταν μέλος των διοικητικών συμβουλίων της Green Shamrock Foundation και της Diman Foundation από το 2005 έως το 2014 και το 2006 έγινε αναπληρωτής πρόεδρος της εταιρείας Aisios Foundation, στην οποία συμμετέχουν και οι Κωνσταντίνος Λαναράς και Σπύρος Μεταξάς.
Στην ανάρτηση της ιστοσελίδας του International Consortium of Investigative Journalists φιλοξενείται η απάντηση του κυρίου Παπασταύρου, ο οποίος «αρχικά είπε ότι δεν θυμάται τις εταιρείες, αλλά αργότερα είπε ότι σύμφωνα με τα αρχεία του έχει υπηρετήσει ως μέλος των διοικητικών συμβουλίων της Green Shamrock Foundation , Diman και Aisios. Στην συνέχεια είπε ότι το έκανε για δύο οικογενειακούς φίλους με τους οποίους τον συνδέει μακρόχρονη φιλία και ότι δεν έλαβε καμία αποζημίωση. Είπε ότι «δεν είχε δικαιώματα ιδιοκτησίας σε αυτές τις εταιρείες» και έτσι δεν ήταν υποχρεωμένος να τα δηλώσει στις φορολογικές αρχές».
Η Mossack Fonseca έχει βοηθήσει τον βασιλιά Μοχάμεντ ΣΤ του Μαρόκο και τον Σαλμάν της Σ. Αραβίας να αγοράσουν γιωτ, ενώ η εταιρεία εμπλέκεται στην αγορά διαμαντιών της Αφρικής, την παγκόσμια αγορά έργων πολύτιμης τέχνης, μεταξύ άλλων.
Η παναμέζικη δικηγορική εταιρεία φαίνεται πως εμπλέκεται και σε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα των ΗΠΑ καθώς εμφανίζεται να έχει βοηθήσει στη συγκέντρωση 50.000 δολαρίων για να χρηματοδοτηθούν οι "κλέφτες" του ξενοδοχείου Watergate.
Τη βοήθεια της Μοssack Fonseca φαίνεται πως ζήτησαν και έξι εταιρείες του γνωστού ηθοποιού Τζάκι Τσαν. Αν και ο ίδιος δεν αναφέρεται πουθενά άμεσα, έμμεσα οι εταιρείες του έχουν υποστηρίξει ανθρώπους που κατηγορούνται για Ponzi schemes, βαρόνους ναρκωτικών, φοροφυγάδες και τουλάχιστον έναν βιαστή.
Tα έγγραφα αποκαλύπτουν και νέες λεπτομέρειες για την μεγαλύτερη ληστεία χρυσού στη Βρετανία, όταν έξι ληστές μπήκαν στις αποθήκες της Brink's στο Heathrow και "σήκωσαν" 7.000 μπάρες χρυσού, διαμάντια και ρευστό. Η ληστεία έχει χαρακτηριστεί ως η μεγαλύτερη του 20ου αιώνα, ενώ τα περισσότερα από τα κλοπιμαία αγνοούνται μέχρι και σήμερα...
Ακόμη κι η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου UEFA αρχίζει άλλη μία φορά να κλυδωνίζεται, ένεκα των αποκαλύψεων ότι ο νυν πρόεδρός της Μισέλ Πλατινί και ο τέως υπ. αριθ. 2 στην ιεραρχία της FIFA Ζερόμ Βαλκ εμπλέκονται σε παράνομες φορολογικές απάτες μέσω της εταιρείας, δραστηριότητες από τις οποίες δεν απείχαν και μεγάλα ονόματα του αθλήματος, όπως ο ‘μάγος’ Λιονέλ Μέσι. Με τον ίδιο τρόπο, μέσα από τη δημιουργία ενός δαιδαλώδους δικτύου από εταιρείες και τις γνωστές μεταχρονολογήσεις εγγράφων μπορούσε κι ο αστέρας του ποδοσφαίρου Λιονέλ Μέσι να καλύπτει τις απολαβές κι επενδύσεις του και να μην πληρώνει το παραμικρό στην εφορία. Τα στοιχεία δείχνουν πως ο ίδιος και ο πατέρας του είναι κάτοχοι εταιρείας στον Παναμά, της Mega Star Enterprises. Η εταιρεία αυτή προστίθεται στη λίστα των υπολοίπων που αποδίδονται στον Αργεντίνο σούπερ σταρ ο οποίος ήδη βρίσκεται κατηγορούμενος για φοροδιαφυγή στην Ισπανία.
Μέλη της οικογένειας του προέδρου της Κίνας και άλλων οκτώ κορυφαίων στελεχών της κινεζικής κυβέρνησης εμπλέκονται στο σκάνδαλο, καθώς φέρονται να είναι ιδιοκτήτες offshore εταιρειών τις οποίες διαχειρίστηκε η Mossack Fonseca.
O Μαουρίτσιο Μάκρι ο οποίος ήταν στέλεχος και αντιπρόεδρος εταιρείας στις Μπαχάμες που συνεργαζόταν με την Μοssack Fonseca είχε βοηθηθεί να στήσει και αυτός την δική του offshore.
Ο Ίαν Κάμερον, ο πατέρας του Βρετανού πρωθυπουργού είχε εμπλακεί με την Mossack Fonseca για να προστατεύσει το επενδυτικό του ταμείο, Blaimore Holdings, και να γλιτώσει φόρους στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ δήλωσε τη Δευτέρα ότι οι αποκαλύψεις για φοροδιαφυγή μέσω εταιρειών offshore και προέκυψαν από τα αποκαλούμενα πλέον «έγγραφα του Παναμά» (Panama Papers), είναι μια καλή είδηση που θα βοηθήσει να ενισχυθούν τα φορολογικά έσοδα.
«Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι θα διενεργηθούν έρευνες βάσει των πληροφοριών που έρχονται στο φως, θα ανοιχθούν υποθέσεις και θα γίνουν δίκες», δήλωσε ο Ολάντ στο περιθώριο επίσκεψής του σε μια εταιρεία σε προάστιο του Παρισιού. «Αυτές οι αποκαλύψεις είναι καλή είδηση επειδή θα αυξήσουν τα φορολογικά έσοδα απ' αυτούς που διαπράττουν απάτες». Ο Ολάντ ευχαρίστησε γι' αυτό τους καταμηνυτές ατασθαλιών οι οποίοι προέβησαν σ' αυτές τις αποκαλύψεις.
Στη Βρετανία η κυβέρνηση ζήτησε αντίγραφο των δεδομένων που έχουν διαρρεύσει για να εξετάσει τις πληροφορίες, διαμηνύοντας ότι θα ενεργήσει με ταχύτητα. Η διαρροή, χάρη στην οποία έχουν αποκαλυφθεί οι λεπτομέρειες για εκατοντάδες χιλιάδες πελάτες της νομικής εταιρείας Mossack Fonseca, θα μπορούσε ενδεχομένως να φέρει σε δύσκολη θέση τον πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος έχει καταφερθεί εναντίον της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής. Ο εκλιπών πατέρας του, ο Ίαν Κάμερον, αναφέρεται στα περισσότερα από 11,5 εκατ. έγγραφα που προέρχονται από τους φακέλλους, μαζί με μερικά μέλη του Συντηρητικού Κόμματός του στην άνω βουλή του κοινοβουλίου, πρώην βουλευτές των Συντηρητικών και δωρητές του κόμματος, αναφέρουν βρετανικά μέσα ενημέρωσης. Το γραφείο του Κάμερον αρνήθηκε να σχολιάσει.
Στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, οι αρμόδιες Αρχές προχώρησαν σε έρευνες για πιθανή φοροδιαφυγή κατοίκων τους, τα ονόματα των οποίων βρέθηκαν στις διαρροές πελατών δικηγορικής εταιρείας του Παναμά. Η Φορολογική Υπηρεσία της Αυστραλίας (Australian Tax Office, ATO) ανακοίνωσε σήμερα ότι ερευνά πάνω από 800 πλούσιους πελάτες της Mossack Fonseca . «Επί του παρόντος, έχουμε αναγνωρίσει περισσότερους από 800 φορολογούμενους και έχουμε συσχετίσει 120 από αυτούς με μία βοηθητική εταιρεία παροχής υπηρεσιών (για τη σύσταση) offshore στο Χονγκ Κονγκ», αναφέρεται σε δήλωση της ATO στο πρακτορείο Ρόιτερς. Ο Αναπληρωτής Διοικητής της ATO Μάικλ Κράνστον δήλωσε ότι η υπηρεσία του συνεργάζεται με την αστυνομία, την Επιτροπή κατά του Εγκλήματος και την Αρχή κατά του ξεπλύματος χρήματος της Αυστραλίας για να διασταυρώσει περαιτέρω τα στοιχεία των εγγράφων. «Ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αναφερθούν στην ομάδα για σοβαρά οικονομικά εγκλήματα», ανέφερε ο Κράνστον σε δήλωσή του.
Στα 800 άτομα, που ερευνώνται από την ATO, περιλαμβάνονται κάποιοι φορολογούμενοι, που είχαν εξετασθεί προηγουμένως, και άλλοι, που είχαν κάνει μόνοι τους δήλωση στη Φορολογική Υπηρεσία με βάση μία σχετική κυβερνητική πρόταση για οικειοθελή αποκάλυψη. Η πρόταση αυτή επέτρεπε στους πολίτες να παρουσιασθούν, αποφεύγοντας μεγάλα πρόστιμα και ποινικές κατηγορίες, και δεν ισχύει πλέον. Η ATO, ωστόσο, ανέφερε ότι μεταξύ των προσώπων που ερευνώνται, περιλαμβάνεται και ένας μεγάλος αριθμός φορολογούμενων που δεν είχαν παρουσιασθεί στη φορολογική υπηρεσία.
Η Φορολογική Υπηρεσία της Νέας Ζηλανδίας δήλωσε ότι «συνεργάζεται στενά» με τους εταίρους της στο πλαίσιο μίας φορολογικής συμφωνίας, για να αποκτήσει αναλυτικά στοιχεία για τους κατοίκους της χώρας που μπορεί να εμπλέκονται σε ρυθμίσεις με τη μεσολάβηση της Mossack Fonseca . Ο διευθυντής στρατηγικής της Υπηρεσίας για τα διεθνή έσοδα Τζον Νας δήλωσε στο Ρόιτερς ότι υπάρχει «ένα ενεργό πρόγραμμα συμμόρφωσης που εστιάζει σε όσους έχουν εμπλακεί σε καταχρηστικές ρύθμισες οffshore εταιρειών και δεν εκπληρούν τις φορολογικές υποχρεώσεις τους».
Και η σουηδική Αρχή Χρηματοπιστωτικής Εποπτείας (FSA) ήρθε σε επαφή με τις αρχές στο Λουξεμβούργο ζητώντας πληροφορίες σχετικά με κατηγορίες ότι ο τραπεζικός όμιλος Nordea βοήθησε κάποιους πελάτες για να συστήσουν λογαριασμούς σε υπεράκτιους φορολογικούς παραδείσους. «Αντιμετωπίζουμε το θέμα με μεγάλη σοβαρότητα» δήλωσε ο Κρίστερ Φούρουστεντ, επικεφαλής του τμήματος της FSA που έχει την εποπτεία των μεγάλων σουηδικών τραπεζών. Τον Μάιο του 2015 επιβλήθηκε στη Nordea πρόστιμο ύψους 50 εκατ. κορωνών για ανεπάρκειες σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος.
